کمبود ویتامینها در سگ و گربه باعث به وجود آمدن بیماریهای پوستی و سایر عوارض میگردد. معمولا کمبود ویتامین با علائمی در بدن حیوان خود را نشان میدهد. بیتوجهی به این نشانههای میتواند منجر به طیف وسیعی از بیماریها گردد. از طرفی توجه به ویتامینهای مورد نیاز سگها و گربهها میتواند باعث جلوگیری از بیماریهای متعددی گردد. ما لیستی از ویتامینهای مورد نیاز برای بدن سگ و گربه را در زیر آوردهایم. کمبود هرکدام از این ویتامینها علائم منحثر به فردی دارد که برایشان ذکر شده است. با ما همراه باشید تا لیست این ویتامینها را ببینیم:
کمبود ویتامین آ در سگ و گربه
این ویتامین در حفظ سلامتی پوست و سلولهای اپیتلیال نقش دارد؛ بنابراین کمبود و مسمومیت با آن، که هر دو علائم یکسان دارند، به صورت عوارض پوستی خود را نشان میدهند. در این موارد کراتین سازی بیش از حد سطوح اپیتلیال رخ میدهد. هیپرکراتوز در غدد سباسه و مجاری آن ها رخ داده و در نتیجه راه خروج ترشحات را مسدود می سازد. پاپول هایی که مرکز سفتی دارند به صورت موضعی یا عمومی بوجود میآیند. پوشش نامناسب، موریختگی، شوره و افزایش احتمال بروز عفونتهای باکتریایی نیز دیده می شود. التیام زخم ها دچار اختلال می شود. در موارد شدید، تزریق تنها یک دز از ویتامین آ محلول در آب به میزان ۶۰۰۰ واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برای درمان عارضه کافی است.
از آن جایی که ویتامین آ در بدن ذخیره میشود مسمومیت با آن خطرناک تر از کمبود آن است. اگر به میزان زیادی از مکمل ها و یا جگر در جیره غذایی استفاده شود احتمال بروز مسمومیت افزایش می یابد. مصرف این ویتامین به میزان ۳۰ برابر مقدار مورد نیاز به مدت ۲ تا ۳ ماه میتواند موجب مسمومیت شود.
اوردوز ویتامین آ بیشتر در گربه هایی که با مقادیر زیادی جگر تغذیه شدهاند دیده می شود. علاوه بر دیگر نشانه ها پوشش مویی این گربه ها ژولیده و پر از شوره است که این امر احتمالا به علت عدم توانایی حیوان در مرتب کردن و آرایش موهایش است.
گزارش این حالات در سگ ها نادر است. سگهای مبتلا، به علت تغییرات مهرهای به هنگام ملامسه درد نشان میدهند و همینطور ضایعات سبوره ای پوست دارند که همانند ضایعات مربوط به کمبود ویتامین آ و درماتوز پاسخ دهنده به ویتامین آ است.
کمبود ویتامین دی در سگ و گربه
ویتامین دی در پوست تولید شده و اثر مهمی در ثبات کلسیم دارد. گزارشی از وقوع کمبود یا مسمومیت در شرایط طبیعی وجود ندارد. علاوه بر نقش این ویتامین در ثبات کلسیم، ۱ و ۲۵-دی هیدروکسی ویتامین دی ۳ بر روی تزاید و تمایز کراتینوسیتها مؤثر است. از آن جایی که سبوره (یک بیماری پوستی)، استفاده از آنالوگهای ویتامین دی در این موارد در حال بررسی است.
کمبود ویتامین ای درسگها و گربهها
ویتامین ای، سلنیوم و اسیدهای چرب رابطهای متعادل دارند. کمبود ویتامین ای تجربی در سگ ها با کاهش بلاستوژنز لنفوسیت ها در محیط آزمایشگاه همراه بوده است. در گربه ها چنین اختلالی موجب التهاب بافت چربی می شود. این سندرم زمانی ایجاد میشود که حیوان با غذاهای چرب مثل کنسرو ماهی تن تغذیه شود. اگر فرآوری ماده غذایی یا اکسیداسیون چربی موجب از بین رفتن ویتامین ای شود، این سندرم بروز می کند. در این حالت گربه ها در ملامسه ی آرام، درد نشان داده و بی اشتها، بی حال و تحریک پذیر هستند و ممکن است ظرف چند هفته از پای درآیند.
در این حالت برآمدگی های بزرگ و سفت در بافت زیرپوست و محوطه بطنی ایجاد میشود. تشخیص از طریق بیوپسی یا اتوپسی و مشاهده چربی زرد یا التهاب بافت چربی انجام میشود.
کمبود ویتامین ای به طور طبیعی در سگ ها رخ نداده است، ولی به صورت تجربی مورد مطالعه قرار گرفته است.
محققان معتقدند که ضایعات پوستی میتوانند در این حالت ایجاد شوند. در مراحل اولیه اختلال در کراتینی شدن (سبوره خشک) و در مراحل بعدی چرب شدن و التهاب پوست (قرمزی و سبوره چرب) رخ می دهد و حیوان به بروز پیودرم ثانویه باکتریایی مستعد میشود.
وقتی که این سگ ها با مکمل های ویتامین ای به میزان کافی تغذیه شدند، به خوبی به درمان پاسخ دادند. قرمزی و چربی پوست در طول ۳ تا ۶ هفته و شوره زدن در طول ۸ تا ۱۰ هفته بهبود یافت.
ویتامین ای یک آنتی اکسیدان است که لیزوزوم ها را ثبات می بخشد، احتمال بروز کمبود ویتامین ای در سگ هایی که از غذاهای تجاری استفاده میکنند، کم است.
ویتامین ای با دز ۱۰ میلیگرم (۱۳٫۵ واحد) در روز به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به عنوان آنتی اکسیدان و به منظور درمان التهاب بافت چربی در گربه ها (که در اثر استفاده بیش از حد از ماهی تن یا چربی در غذا ایجاد شده) استفاده می شود. در موارد شدید، استفاده از کورتیکوستروئیدها به صورت عمومی در مراحل دردناک درمان (۲ تا ۳ هفته) الزامی است.
کمبود ویتامین ب در سگها و گربهها
ویتامین های گروه ب به عنوان یک مجموعه در نظر گرفته میشوند چرا که کمبود یکی از آن ها به ندرت رخ میدهد و علائم بالینی آن نیز مشابه است. این ویتامین ها توسط باکتری های روده ساخته میشوند و از آن جایی که محلول در آب هستند و ذخیره نمیشوند باید به طور دائم تأمین شوند و در اثر مصرف بیش از حد آن ها مسمومیت رخ نمی دهد.
بیوتین در اثر تغذیه بیش از حد حیوان با تخم مرغ خام غیر فعال می شود. سفیده تخم مرغ حاوی آویدین است که با بیوتین باند شده و از جذب آن جلوگیری می کند. هم چنین کمبود بیوتین در اثر درمان طولانی مدت با آنتی بیوتیک خوراکی نیز بروز می کند. برجستهترین علامت بالینی موریختگی اطراف چشم و صورت است که در اصطلاح به آن “چشم عینکی” گویند.
در موارد شدید ضایعات کبره بسته صورت (ضایعات تیره رنگی از بافت مرده که پس از بهبود یک زخم روی سطح آن را می پوشاند)، گردن، بدن و اندام های حرکتی مشاهده میشود. هم چنین ممکن است بی حالی، لاغری و اسهال نیز مشاهده شود. کمبود بیوتین در گربهها موجب درماتیت گسترده به همراه پاپول و کبره میشود.
کمبود ریبوفلاوین (ب۲) ممکن است موجب خشکی پوست و ایجاد شوره به خصوص در اطراف چشم ها و شکم شود؛ نشانه برجسته آن التهاب لبها است. همچنین کمبود ریبوفلاوین موجب موریختگی سر در گربهها میشود.
اگر هر گونه گوشت یا لبنیات در جیره غذایی وجود داشته باشد کمبود ریبوفلاوین غیر ممکن است اتفاق افتد. کمبود نیاسین به صورت پلاگرا و زخم شدن غشاهای مخاطی، اسهال و لاغری تظاهر مییابد. ممکن است موجب درماتیت خارشدار در اندام های خلفی و شکم هم بشود.
برای این که کمبود بروز کند جیره غذایی باید از لحاظ پروتئینهای حیوانی فقیر و از ذرت غنی باشد. ذرت و همه غلات از لحاظ تریپتوفان فقیرند و تریپتوفان توسط همه حیوانات به جز گربه به نیاسین تبدیل میشود. غذاهای تجاری بیش از مقدار مورد نیاز نیاسین دارند و بنابراین استفاده از مکملها لازم نیست.
کمبود پیریدوکسین (ب ۶) به طور تجربی در گربه ها ایجاد شده و موجب ایجاد پوستی کدر، چرب و ژولیده به همراه شوره عمومی سفید رنگ شده است. در برخی از این گربهها این کمبود موجب موریختگی ناحیهای در قسمتهای گیجگاهی، اطراف چشم، قسمت پشتی پوزه، اطراف دهان و نواحی انتهایی شد. وقتی این گربه ها که به صورت تجربی دچار کمبود شده بودند با غذای بالانس شده تغذیه شدند، همه ضایعات پوستی بهبود یافت. کمبود این ویتامین تا به حال به صورت بالینی اتفاق نیفتاده و در حد یک یافته آزمایشگاهی است.
شایع ترین علائم کمبود ویتامین های گروه ب شامل پوست خشک، شوره به همراه موریختگی، بی اشتهایی و کاهش وزن است. درمان مؤثر شامل استفاده از مخمر آبجو، تزریقات ب کمپلکس یا هر دو است. استفاده از مکمل ها تنها در صورتی که حیوانات بی اشتها باشند یا آب از دست بدهند لازم است.