یک مقاله تحقیقاتی که در سال گذشته در مجله سمشناسی و سلامت محیط زیست منتشر شده نشان میدهد مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال (که به پلی برومینه دی فنیل اترها معروفند) و در گرد و غبار خانه وجود دارد، با مشکل رو به رشد بیماری تیروئید در گربههای خانگی در ارتباط است. این مطالعه توسط محققان در وزارت علوم زیستی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی ایلینوی انجام شد.
پرکاری تیروئید شایعترین بیماری غدد درونریز در گربه است، و در بیش از ۱۰ درصد از گربههای بالای ۱۰ سال این بیماری تشخیص داده میشود. از آنجا که پرکاری تیروئید اخیرا کشف شده(۱۹۷۹)، ظهور ناگهانی و افزایش سریع بیماری هم در انسان و هم در گربه، منجر شد محققان مطالعات متعددی برای کشف علل بالقوه انجام دهند.
چندین سال پیش به موادی که حرارت آنها بسیار بالا میرود و امکان آتش گرفتن دارند (مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال)، به ترکیبات آنها اضافه میکردند (مثلا در مبلمان و وسایل الکترونیکی). این ترکیبات میتوانند از این محصولات به محیط زیست بیایند.
مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، علت مختل کردن غدد درونریز و تیروئید گربه شناخته شده است، بنابراین، این احتمال وجود دارد که تشخیص پرکاری تیروئید درست قبل از اولین استفاده گسترده از این مواد شیمیایی تصادفی نباشد.
میزان مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال در کنسرو غذای گربه و گرد و غبار خانه
هدف از مطالعه در دانشگاه ایلینوی، بررسی نقش مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال در توسعه پرکاری تیروئید در گربه بود. محققان، رژیم غذایی، محیط زندگی و سرم خون گربههایی که پرکاری تیروئید داشتند و همچنین تیروئید طبیعی داشتند را مورد بررسی قرار دادند (تعداد کمی از گربههای وحشی هم در این مطالعه بودند).
آنها توانستند در یابند که میزان بار سمی مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، در خون گربههای همسن در پرکاری تیروئید گربهها تاثیر دارد.
آنها همچنین غذاهای کنسرو شده تجاری گربه و گرد و غبار خانه را اندازه گیری کردند تا احتمال وجود مواد شیمیایی بازدارنده اشتعالی که بیشتر از حد مجاز هستند را در این مواد بررسی کنند.
در مرحله بعدی تحقیقات، ارتباط بین سطح مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال در خون، محیط زیست و تغذیه را بررسی کردند.
اما نتیجه این تحقیقات چه چیزی را نشان داد؟
غلظت مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال خون گربههایی که حیوان خانگی بودند، آنهایی که تیروئید نرمال و طبیعی داشتند و حتی آنهایی که پرکاری تیروئید داشتند تفاوتی را نشان نداد. با این حال، همانطور که ممکن است انتظار داشته باشیم، غلظت آن در گربههای وحشی به صورت چشمگیری پایینتر از هر دو گروه دیگر بود.
مجموع مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، در غذای کنسروی گربه در محدوده ۰.۴۲ تا ۳.۱ نانوگرم/گرم بود. در حالی که در گرد و غبار خانه، محدوده بسیار بالاتر و حدود ۵۱۰ تا ۹۵۰۰۰ نانوگرم/گرم بود.
اما در ادامه تحقیقات نتایج متفاوتی را خواهیم دید. سطح مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال در گربه، با تیروئید نرمال که در معرض گرد و غبار خانه بودند از ۵۱۰ تا ۴۹۰۰ نانوگرم/گرم بود، در حالی که سطح آن در گربههایی با پرکاری تیروئید در محدوده بسیار بالاتر از حدود ۱۱۰۰ تا ۹۵۰۰۰ نانوگرم/گرم بود. علاوه بر این، میزان مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال در گرد و غبار با میزان غلظت T۴ در سرم کامل خون در ارتباط نزدیک بود. مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال در گرد و غبار و غلظت T۴ سرم کامل نیز بسیار قابل توجه بود. (هورمون تیروئید، تیروکسین یا T۴ در خون بالاتر از حد طبیعی بود که نشان دهنده فعالیت بیش از حد تیروئید بود.)
یافتههای این بررسی نشان میدهد گربههای خانگی با استنشاق یا بلعیدن گرد و غبار خانه که البته زیاد هم رخ میدهد بسیار بیشتر در معرض مواد شیمیایی هستند. این یافتهها مشابه تحقیقاتی بود که نشان میداد گربههایی که با افراد سیگاری زندگی میکنند بیشتر دچار سرطان غدد لنفاوی و سرطان خون میشوند.
سگها در معرض مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال(PBDEs)
در دانشگاه ایندیانا در سال ۲۰۰۷ تحقیقی انجام شد که نشان داد میزان قابل توجهی از مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، در سرم خون سگهای خانگی وجود داشت، و تخمین زده شد این میزان حدود ۵ تا ۱۰ برابر بالاتر از سگهایی بود که صاحب آنها در شمال آمریکا زندگی میکرد؛ و در گربهها هم ۲۰ تا ۱۰۰ برابر بالاتر بود.
به نظر میرسد سوخت و ساز این مواد شیمیایی در سگها بسیار سریعتر از گربهها انجام میشود. علاوه بر این، سگها آنزیمی تولید میکنند که موجب شکسته شدن آفتکش ارگانوکلره میشود و محققان استدلال کردند مشابه همان آنزیم میتواند در شکستن مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال نیز موثر باشد.
منابع مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال(PBDEs)
از سال ۱۹۷۰ از مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، به عنوان بازدارنده آتش در ترکیبات وسایل اضافه شده است. این مواد در داخل برخی از محصولات خاص که دمای آنها بسیار افزایش مییابد و ممکن است آتش بگیرند وجود دارد، که باعث میشود محصولات مقاومت بیشتری در برابر شعله و حرارت زیاد پیدا کنند. زمانی که محصولات در طول استفاده گرم میشوند یا زمانی که محصول شروع به خراب شدن میکند مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، از آنها نشت میکنند.
وسایل داخل خانه و محل کار که ممکن است شامل مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال باشد:
پلیمرهایی که در محصولات و مواد صنعتی وجود دارد مانند: مبلمان، تشک، پرده، بالش | کامپیوتر، پرینتر، دستگاههای کپی، اسکنر، فکس |
الیاف فرش | تونر کارتریج |
پوشش و روکش صندلی خودرو | تلویزیون و کنترل تلویزیون |
لوازم پخت و پز | تجهیزات ویدئو |
پنکه | سشوار و دستگاههای خشک کن |
آب گرمکن | تلفنهای همراه |
اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال(PBDEs)
خوشبختانه، اخیرا به محصولات جدید، مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال اضافه نمی شود. اگر وسایل و اشیاء خانه، دفتر و یا وسیله نقلیه خود را قبل از سال ۲۰۰۵ خریداری کردهاید، به احتمال بسیار زیاد شامل مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال هستند. این اقلام ممکن است شامل: الیاف فرش، مبلمان، پرده، صندلی، تشک، بالشهای فوم و صندلی وسیله نقلیه باشد.
ما نمی توانیم به طور کامل مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال را از محیط زیست خود از بین ببریم، باید سعی کنیم اقداماتی را بکار ببریم تا کمتر در معرض این مواد قرار بگیریم. کارشناسان محیط زیست راهنماییهایی برای کمک به اعضای خانواده و حیوان خانگی برای کمتر قرار گرفتن در معرض محصولات حاوی مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال(PBDEs) ارائه میدهند:
- با احتیاط از اشیاء نامبرده استفاده کرده یا روی آنها ورزش کنید. در صورت بد شکل شدن یا شکستن شیء آن را فورا تعویض کنید، چون پس از تخریب ترکیبات سمی به محیط زیست نشت میکند.
- ترجیحا از جاروهایی با فیلتر HEPA استفاده کنید، آنها در به دام انداختن ذرات گرد و غبار ریز کارآمدتر بوده و در از بین بردن آلایندهها و مواد آلرژیزا از خانه یا دفتر کار بسیار بهتر عمل میکنند. وسیله بعدی که برای استفاده در منزل و محل کار بسیار ضروری است تصفیه هوا با فیلتر HEPA است.
- در اسرع وقت فوم مبلمان قدیمی را تعویض کنیم. مبلمان حتی بدون مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال، میتواند شامل انواع دیگرِ ضد حریق، با اثرات بالقوه مضر باشند؛ پس قبل از خرید کاملا تحقیق کنید.
- ترجیحا حذف فرشهای قدیمی: در صورت نگه داشتن آنها هنگام نظافت بسیار مراقب باشید، چون ممکن است لایه زیرین الیاف حاوی مواد شیمیایی بازدارنده اشتعال(PBDEs) باشد.
- هنگام خرید یک محصول جدید، بپرسید چه نوع بازدارنده آتش در آن وجود دارد. سعی کنید از خرید محصولاتی حاوی ضد آتش بُرم (BFRs) خودداری کنید. از موادی که کمتر قابل اشتعال باشند به عنوان مثال: پنبه، پشم و چرم استفاده کنید.
نویسنده: دکتر مریم نیکروان
برخی از منابع این مطلب
یک دیدگاه
بیژن راد
سلام
لطفا بفرمایید میزان TSH نرمال در سگ و گربه چقدر است؟
و اینکه چطور می توانم منبع پارامترهای نرمال خونی در سگ و گربه ها را تهیه نمایم؟