مسئلهی حفظ تعادل در اکوسیستم هر روز اهمیت بیشتری مییابد.کافی است در خیابانهای تهران قدمی بزنید تا از پرسه زدنهای بیمحابای موشها متعجب شوید، تکثیر مداوم این موجودات موذی مسئلهای مختص تهران نیست و دغدغهای جهانی شده است. دانشمندان میگویند برخی از موشهای خانگی در اروپا نسبت به قویترین سموم مقاوم شدهاند. موشهای آلمانی و اسپانیایی میلیونها سال از موشهای الجزایری دور افتاده بودند، اما بعد از جفتگیری این دو گروه، نسل جدیدی پدید آمده که دارای این ویژگی خاص است. محققان میگویند انتقال ژن به چنین صورتی امری بسیار نامعمول است و بیشتر در میان گیاهان و باکتریها صورت میگیرد. بر اساس تحقیقی که در نشریه علمی current biology منتشر شده این روند میتواند به پیدایش موشهایی منجر شود که تقریبا نسبت به هرگونه سمی مقاوم هستند.
وارفارین نام دارویی است که از لخته شدن خون جلوگیری میکند و عموما در پزشکی هم از آن برای جلوگیری از ایجاد لختههای خون مضر استفاده میشود.
مصرف وارفارین زیاد میتواند به خونریزی مرگبار بیانجامد و همین خصوصیت این دارو باعث شد که از دهه ۵۰ میلادی استفاده از آن به عنوان سم موش رایج شود.
اما موشها تدریجا نسبت به وارفارین مقاومتر شده و دستههایی از موشها که در برابر این سم مقاومند در گوشه و کنار دنیا یافت شدهاند. اکنون دانشمندان میگویند موشهای آلمانی و اسپانیایی راه حل سریعتری برای در امان ماندن از خطر این سم پیدا کردهاند. این راه حل جفتگیری با موشهای الجزایری است که به گفته محققان یک گونه کاملا متفاوت از موش به حساب میآید.
پروفسور مایکل کن، استاد دانشگاه رایس در ایالت تگزاس آمریکا، سرپرست تیمی از دانشمندان است که این تحقیقات را انجام دادهاند. او میگوید: “تحقیق ما از این جهت ویژه است که به جفتگیری دو گونه متفاوت از موش میپردازد که ۱.۵ تا ۳ میلیون سال از هم دور افتاده بودند. بیشتر بچههای این موشها عقیم هستند و نمیتوانند تولید مثل کنند اما یک دریچه کوچک برای انتقال ژن باقی میماند و آن تعداد محدودی موش ماده است که بارورند و میتوانند تولید مثل کنند. همین موضوع شانس کوچکی را برای انتقال ژن از یک گونه به گونه دیگر فراهم میکند”.
همین موشهای بارور ماده با وجود تعداد محدودشان باعث شدهاند که اکثر موشهای اسپانیا و تعداد رو به افزایشی از موشها در آلمان نسبت به قویترین سمومی که در اختیار انسان قرار دارد، مقاوم شوند. محققان تیم پروفسور کن میگویند افزایش جمعیت و بیشتر شدن مسافرتهای بشر باعث برقراری تماس بین این دو گونه موش شده که تحت فشار تلاش انسانها برای مسموم کردنشان، مسیر تکاملی خاصی را طی کردهاند.
آنها نگرانند که در نتیجه فشارهای مشابهی از سوی بشر شرایطی به وجود آید که موشهای خرما هم امکان جفتگیری با گونههای مختلف خود را بیابند و در برابر سموم مقاوم شوند و به این ترتیب جمعیت آنها از کنترل خارج شود.
نویسنده: دکتر اردلان آزاد