یوزپلنگ آسیایی یا به عبارت بهتر همان یوزپلنگ ایرانی که به تیزپای ایرانی نیز شهرت داد زیرگونه ای به شدت در خطر انقراض از یوز پلنگ می باشد تااین لحظه فقط چند قلاده از این حیوان در کشورمان باقی مانده است.
زیستگاه یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) مناطق بیابانی بود و چندین سال است که گونه ی آن در خط انقراض است. با توجه به تحقیقات به عمل آمده تعداد یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) تقریبا ۷۰ تا ۱۰۰ قلاده در ناحیه کویر مرکزی (میاندشت،نایبندان،دره انجیر،خارتوران)می باشد.
این اطلاعات براساس نقشه برداری های زمینی است که با استفاده از حدود ۱۲۰۰۰ دوربین دیدشب که در نواحی مختلف گذاشته شده بود بیان می شود. کشور عزیزمان ایران از دهه ۷۰ میلادی به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ آسیایی(یوز ایرانی) معرفی می شود. جالب است بدانیم تنها نژادی که یال دارد یوز ایرانی است.
تصاویری بسیار زیبا از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی)
کمپین حمایت از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) جهت جلوگیری از انقراض این گونه نادر تاسیس شده؛ اگر شما هم کمک کنید باقی می ماند!
سال ۲۰۰۱ میلادی دستورکاری کلید خورد مبنی بر حفاظت از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) این پلن با همکاری سازمان ملل و سازمان حفاظت از محیط زیست شروع به کار کرد و برای این کار ۵ ناحیه انتخاب شدند که بیشترین تعداد یوز در این نواحی بود (حدود ۸۰ % یوزها) از جمله این مناطق می توان به پارک ملی توران،پارک ملی کویر در استان سمنان،ناحیه حفاظت شده بافق و مناطق حیات وحش دره انجیر و نایبندان در استان یزد.
باتوجه به اینکه در مناطقی کمبود شکار برای یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) وجو دارد احتمال شکار گوسفندان اهالی محلی در این مناطق زیاد است بنابراین آموزش به مردم محلی نیز شروع شده و از مردم درخواست شد که اگر یوزپلنگ به گوسفندانشان حمله کرد اجازه بدهند یوزپلنگ دامشان را شکار کند و از خود مقاومتی نشان ندهند، باید توجه داشت که یوز پلنگ مانند گرگ تمام گوسفندان را از بین نمی برد و فقط یک دام را شکار می کند و با توجه به اینکه تمامی یوزهای ایرانی بیمه هستند اگر یوز پلنگ آسیبی به دام های آن ها برساند بیمه موظف خواهد بود کلیه خسارات آنها را پرداخت کند.
در سال ۲۰۰۷ میلادی گردنبندهایی روی یوزها نصب شد که مجهز به جی پی اس و یک فرستنده رادیویی است هدف از نصب این گردنبندها کنترل بیشتر جهت انجام پروژه های حفاظتی برای این حیوان است و سوم خردادماه ۹۴ جریمه شکار یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) از بیست میلیون تومان به صد میلیون تومان افزایش یافت.
همینطور در مناطقی از کشورمان که زیستگاه یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) است مثل یزد،سمنان،اصفهان،کرمان،خراسان بخشی از کتاب استان شناسی دوره دبیرستان این مناطق در مورد یوزپلنگ آسیایی شرح داده شده تا با تشریح این موضوع به حفظ یوز ایرانی کمک کنند. در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ بر روی لباس بازیکنان تیم ملی کشورمان یوزایرانی نقش بسته بود.
حدودا دوهزار سال قبل یوزپلنگ ها در بیشتر مناطق آسیا وجود داشتند ولی حالا فقط در قسمت های دورافتاده ای در بیابان های ایران وجود دارند. یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) در مناطق باز و علف زار،دشت های کوچک،مناطق نیمه بیابانی و دیگر منطقه هایی که می توانند شکار کنند زندگی می کنند.
یوزپلنگ ایرانی در شهرهایی مثل سمنان،یزد،خراسان شمالی،خراسان رضوی،خراسان جنوبی،کرمان و همینطور تهران وجود دارد سال ۹۱ شمسی در درونه شهرستان بردسکن یک قلاده یوزپلنگ ایرانی دیده شده و تصاویری از آن منتشر شد.
روز به روز از وسعت زیستگاه یوزپلنگ ایرانی کاسته می شود و دلایل آن تبدیل زیستگاه ها به زمین کشاورزی و مسکونی و همینطور از بین رفتن مراتع بدست حیوانات اهلی در نتیجه کمتر شدن تعداد آهو و گوزن که منبع غذایی یوزپلنگ ایرانی است و گاهی شکار این حیوان به دست افراد ناآگاه، تقسیم شدن زیست گاه ها با ساخت و ساز و افزایش بیابان می توان نام برد.
یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) جنس ماده مثل جنس نر منطقه و محدوده خاصی را تصرف نمی کند و دلیل آن این است که جنس ماده یوزپلنگ ایرانی در مناطق مختلف حرکت می کنند و این مسئله ضرورت حفظ زیستگاه ها را خاطر نشان می کند.
در ایران یوزپلنگ آسیایی اغلب در کویر دیده می شد ولی به علت اینکه در بیابان خیلی راحت به دست شکارچیان کشته می شدند به منطقه های بلندتر و نیمه کوهستانی پناه بردند و حالا اغلب در این مناطق و دره های خشکی در بین کوه مشاهده می شوند.
اقدام بسیار جالبی که سازمان محیط زیست با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل متحد انجام دادند این بود که با نظارت روی زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی و نصب دوربین هایی در این مناطق حفاظت از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) را افزایش دادند اما همچنان یاری و مساعدت هم میهنان عزیز را می طلبد تا هرچه بیشتر در جهت حفظ این حیوان تلاش شود.
مجله دنیای حیوانات نیز در جهت همکاری با این سازمان به اطلاع رسانی در این حوزه پرداخته و از شما خوانندگان عزیز درخواست میکنیم مطالب و تصاویر خود را از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) در بخش ارسال مطلب برای ما بفرستید تا گامی موثر در جهت حفظ این حیوان برداشته شود.
یک دیدگاه
سهیل
متاسفانه وضع خوبی نداره یوز ایرانی