یوزپلنگ آسیایی یا به عبارت بهتر همان یوزپلنگ ایرانی که به تیزپای ایرانی نیز شهرت داد زیرگونهای به شدت در خطر انقراض از یوز پلنگ میباشد تا این لحظه فقط چند قلاده از این حیوان در کشورمان باقی مانده است.
زیستگاه یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) مناطق بیابانی بود و چندین سال است که گونه ی آن در خط انقراض است. با توجه به تحقیقات به عمل آمده تعداد یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) تقریبا ۷۰ تا ۱۰۰ قلاده در ناحیه کویر مرکزی (میاندشت، نایبندان، دره انجیر، خارتوران) میباشد.
این اطلاعات براساس نقشه برداریهای زمینی است که با استفاده از حدود ۱۲۰۰۰ دوربین دیدشب که در نواحی مختلف گذاشته شده بود بیان میشود. کشور عزیزمان ایران از دهه ۷۰ میلادی به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ آسیایی(یوز ایرانی) معرفی میشود. جالب است بدانیم تنها نژادی که یال دارد یوز ایرانی است.
سال ۲۰۰۱ میلادی دستورکاری کلید خورد مبنی بر حفاظت از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) این پلن با همکاری سازمان ملل و سازمان حفاظت از محیط زیست شروع به کار کرد و برای این کار ۵ ناحیه انتخاب شدند که بیشترین تعداد یوز در این نواحی بود (حدود ۸۰ % یوزها) از جمله این مناطق میتوان به پارک ملی توران، پارک ملی کویر در استان سمنان، ناحیه حفاظت شده بافق و مناطق حیات وحش دره انجیر و نایبندان در استان یزد.
باتوجه به اینکه در مناطقی کمبود شکار برای یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) وجو دارد احتمال شکار گوسفندان اهالی محلی در این مناطق زیاد است بنابراین آموزش به مردم محلی نیز شروع شده و از مردم درخواست شد که اگر یوزپلنگ به گوسفندانشان حمله کرد اجازه بدهند یوزپلنگ دامشان را شکار کند و از خود مقاومتی نشان ندهند، باید توجه داشت که یوز پلنگ مانند گرگ تمام گوسفندان را از بین نمی برد و فقط یک دام را شکار میکند و با توجه به اینکه تمامی یوزهای ایرانی بیمه هستند اگر یوز پلنگ آسیبی به دامهای آنها برساند بیمه موظف خواهد بود کلیه خسارات آنها را پرداخت کند.
در سال ۲۰۰۷ میلادی گردنبندهایی روی یوزها نصب شد که مجهز به جی پی اس و یک فرستنده رادیویی است هدف از نصب این گردنبندها کنترل بیشتر جهت انجام پروژههای حفاظتی برای این حیوان است و سوم خردادماه ۹۴ جریمه شکار یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) از بیست میلیون تومان به صد میلیون تومان افزایش یافت.
همینطور در مناطقی از کشورمان که زیستگاه یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) است مثل یزد،سمنان،اصفهان،کرمان،خراسان بخشی از کتاب استان شناسی دوره دبیرستان این مناطق در مورد یوزپلنگ آسیایی شرح داده شده تا با تشریح این موضوع به حفظ یوز ایرانی کمک کنند. در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ بر روی لباس بازیکنان تیم ملی کشورمان یوزایرانی نقش بسته بود.
حدودا دوهزار سال قبل یوزپلنگها در بیشتر مناطق آسیا وجود داشتند ولی حالا فقط در قسمتهای دورافتادهای در بیابانهای ایران وجود دارند. یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) در مناطق باز و علف زار،دشتهای کوچک،مناطق نیمه بیابانی و دیگر منطقههایی که میتوانند شکار کنند زندگی میکنند.
یوزپلنگ ایرانی در شهرهایی مثل سمنان،یزد،خراسان شمالی،خراسان رضوی،خراسان جنوبی،کرمان و همینطور تهران وجود دارد سال ۹۱ شمسی در درونه شهرستان بردسکن یک قلاده یوزپلنگ ایرانی دیده شده و تصاویری از آن منتشر شد.
روز به روز از وسعت زیستگاه یوزپلنگ ایرانی کاسته میشود و دلایل آن تبدیل زیستگاهها به زمین کشاورزی و مسکونی و همینطور از بین رفتن مراتع بدست حیوانات اهلی در نتیجه کمتر شدن تعداد آهو و گوزن که منبع غذایی یوزپلنگ ایرانی است و گاهی شکار این حیوان به دست افراد ناآگاه، تقسیم شدن زیست گاهها با ساخت و ساز و افزایش بیابان میتوان نام برد.
یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) جنس ماده مثل جنس نر منطقه و محدوده خاصی را تصرف نمی کند و دلیل آن این است که جنس ماده یوزپلنگ ایرانی در مناطق مختلف حرکت میکنند و این مسئله ضرورت حفظ زیستگاهها را خاطر نشان میکند.
در ایران یوزپلنگ آسیایی اغلب در کویر دیده میشد ولی به علت اینکه در بیابان خیلی راحت به دست شکارچیان کشته میشدند به منطقههای بلندتر و نیمه کوهستانی پناه بردند و حالا اغلب در این مناطق و درههای خشکی در بین کوه مشاهده میشوند.
اقدامی که سازمان محیط زیست با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل متحد انجام دادند این بود که با نظارت روی زیستگاههای یوزپلنگ آسیایی و نصب دوربینهایی در این مناطق حفاظت از یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی) را افزایش دادند اما همچنان یاری و مساعدت هم میهنان عزیز را میطلبد تا هرچه بیشتر در جهت حفظ این حیوان تلاش شود.
8 دیدگاه
سهیل
متاسفانه وضع خوبی نداره یوز ایرانی
حامد
عالی بود دستتون درد نکنه به نوشتن مقالم خیلی کمک کرد خدا قوت میگم بهتون🙂💜👌🏻
عارف رحمانیان
سلام انشالله با یاری خداوند و مردم عزیز ایران و رانندگان از انقراض نجات پیدا میکند “
زهرا
خیلی ممنون از سایت بسیار خوبیتان و اینکه آگاهی می دهید ❤️❤️❤️❤️🌺🌺🌺🌺
.
کاشکی هروز و هروز تعدادشون بیشتر میشد
سرداری
بدلیل اینکه این حیوان می تواند با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت بدود اولین بار توسط ناصرالدین شاه به نام یوز پلنگ نامیده شد.
محمد
فرق یوز ایرانی وافریقایی چیست
عارف رحمانیان
سلام انشالله با یاری خداوند و مردم عزیز ایران و رانندگان از انقراض نجات پیدا میکند “