احتمالا اکثر مردم تصور میکنند که سگها در طول زمان به آرامی از گربهها جدا شده اند. اما سگها (از تحت راسته Caniform) وابستگی بیشتری به موجودات آبزی دارند تا گربه ها که از تحت راسته Feliform هستند. از این تحت خانواده هیچ حیوان آبزی وجود ندارد. درست است که شیرهای دریایی و فوکها جزو پستانداران دریایی محسوب میشوند اما به دیگر پستانداران دریایی ارتباطی ندارند و در واقع مانند خرسها و سگهای اهلی caniform هستند. این حیوانات جزو گوشتخواران محسوب میشوند و بسیار به درندههای خشکیزی شباهت دارند. این حیوانات از هی طریقی به نهنگ ها شبیه نیستند اما به طور شگفت انگیزی به خرسها، سگها و راسوها شباهت دارند.
پینی پدها یا باله پایان دارای دندانهای نیش بزرگی هستند که با روت وایلر قدرتمندترین سگ نگهبان جهان رقابت میکند و باید به عنوان گرگ یا حتی خرس کوچک اقیانوسی در نظر گرفته شوند. Caniformia به معنی «شبیه سگ» میباشد. هنگامی که به یکی از این حیوانات آبزی فیلیپردار نگاه میکنید به یاد داشته باشید که به یک سگ بسیار تکامل یافته ماهی خوار و آبزی نگاه میکنید.
Caniformia یکی از تحت راسته های Carnivora میباشد. این گروه به صورت تیپیک دارای پوزه کشیده و و پنجههایی هستند که قابلیت بسته شدن ندارند (در تضاد با گربه مانندهایی که به Feliformia تعلق دارند). مرکز تنوع Caniformia آمریکای شمالی و شمال اوراسیا (آسیا و اروپا) می باشد. در حالیکه گوناگونی Feliform ها در آفریقا و آسیای جنوبی است.
پنجه های اغلب اعضای این گروه قابلیت بسته شدن را ندارد (فیشرها (Fishes)، مارتن ها (Martens) و رینگ تیل ها (Ringtails) دارای پنجههایی هستند که یا به طور کامل یا نسبی قابلیت بسته شدن را دارد). دیگر خصوصیتی که Caniformia را از Feliformia متمایز میکند پوزه بلند و دندانهای بیشتر آنهاست. این گروه بیشتر تمایل به همه چیز خواری و تغذیه فرصت طلبانه دارند، حال آنکه feliform ها بیشتر برای خوردن گوشت تخصص یافتهاند. Caniform ها دارای بوقک شنوایی یکپارچه یا نسبتا یکپارچه هستند که شامل یک استخوان میشود، اما در feliform ها بوقک شنوایی دو اتاقکه است که از دو استخوان که به واسطه یک سپتوم به هم متصل شدهاند تشکیل شدهاست. در Canoidea غدد پیازی-میزراهی و وزیکول سمینال وجود ندارد. Baculum نیز بسته به اندازه ی بدن معمولا در canoidea بزرگتر از feloidea است.
کنیفرمیا شامل ۹ خانواده باقی مانده و ۳ خانواده منقرض شده میشوند. بر طبق آنالیزهای مولکولی فیلوژنتیک خانوادههای باقی مانده دارای یک ریشه و اصل میباشند. کنیفرم های خشکیزی وحشی در تمام قاره ها به غیر از قطب جنوب دیده میشوند و این در حالیست که پینی پدها در تمام اقیانوسهای جهان پراکنده شدهاند.
خانواده کنیده (Canidae) شامل گرگها، سگها، کایوتیها و روباهها و هچنین تعدادی از حیوانات کمتر شناخته شده میشوند. این خانواده به دو گروه بزرگ تقسیم میشوند: سگهای حقیقی (tribe canini) که خود شامل ۹ جنس هستند. گروه دیگر روباههای حقیقی (tribe vulpini) با دو جنس میباشند. حدود ۳۵ گونه از کنیدهای باقی مانده شناسایی شدهاند. کنیدها اجتماعیترین کنیفرمها هستند و سگ متنوع ترین ساختار بدنی را در بین پستانداران دارد.
خانواده Ursidae (خرسها) بزرگترین کنیفرمهای خشکیزی هستند. از این خانواده ۸ گونه شناخته شده که به ۵ جنس تقسیم میشوند. طیف این خانواده از خرس قطبی بزرگ (نرها ۳۵۰ -۶۸۰+ کیلوگرم) تا خرس های خورشیدی کوچک (نرها ۳۰-۶۰ کیلوگرم) و از پاندای غول پیکر در حال انقراض تا خرس سیاه بسیار معمولی می باشد. خصوصیات عمومی خرسهای امروزی شامل بدن بزرگ با پاهای قوی، پوزه کشیده، موهای ضخیم، کف رو با پنج پنجه غیر قابل جمع شدن و یک دم کوتاه هستند. اغلب خرسها همه چیز خوارند و رژیم متنوع آن ها شامل گیاهان و جانوران میباشد. خرس قطبی گوشتخوارترین خرس محسوب میشود چرا که در آب و هوای قطبی تمایل زیادی به خوردن فوکها دارد. پاندای بزرگ گیاهخوارترین خرس است که سازگاری هایی نیز پیدا کرده است مثلا در پا دارای ۶ انگشت، دندان های اختصاصی و عضلات قوی در فک است که به آن اجازه می دهد به طور تقریبا انحصاری از بامبوها تغذیه کند.
خرس تنبل برای خوردن حشره و موریانه تطابق پیدا کرده است. این حیوان دارای پوزه ای بلند و چنگالهای قدرتمند و فاقد دندانهای جلویی در فک بالاست که توانایی خوردن میوه و عسل را نیز به این حیوان میبخشد.
خانواده Ailuridae امروزه شامل یک گونه پاندای قرمز میشود. بقیه گونههای این خانواده منقرض شدهاند. پاندای قرمز در هیمالیا که محدوده جنوب چین، نپال، بوتان، هند و پاکستان است زندگی میکند. فسیل گونه های منقرض شده این خانواده در آمریکای شمالی پیدا شده است.
خانواده Mephitidae (اسکانکها (Skunk) و رودک بدبو (Stink badger)) در ابتدا جزو Mustelid ها طبقه بندی میشدند اما امروزه خانوادهای مجزا هستند. ۱۲ گونه از اسکانکها که به ۴ جنس تقسیم می شوند در این خانواده قرار دارند.
خانواده Mustelidae (رودک ها (Badger)، سمورها (Weasel) و شنگ ها (otter)) بزرگترین خانواده گوشتخواران هستند که شامل ۲۲ جنس باقی مانده و ۵۷ گونه میباشند. با اینکه تفاوت زیادی در شکل، اندازه و رفتار این حیوانات وجود دارد اغلب آنها حیواناتی کوچک با دم کوتاه، گوشهای گرد و کوتاه و خز ضخیم هستند. با اینکه همگی فرمول دندانی یکسانی ندارند اما دندانهایشان برای خوردن و پاره کردن گوشت سازگار شده است.
اعضای خانواده Procyonidae (راکونها و کوآتیها (Coati)) حیواناتی کوچک با بدنی لاغر و دم دراز هستند. ۱۹ گونه در ۶ جنس در این خانواده قرار دارد. اغلب آنها مانند خرسها کف رو هستند و پنجه هایشان غیرقابل بسته شدن میباشد.
خانواده Pinnipedها یا باله پایان (فوکها، شیرهای دریایی، والروسها) گروه متنوعی از پستانداران دریایی نیمه آبزی هستند که به طور گسترده در همه جای دنیا پخش شدهاند. شواهد زیادی از ریشه و جد مشترک پینی پدها و پستانداران خشکی زی حمایت میکند اما دلیل این ارتباط هنوز مشخص نیست. برخی از مطالعات نشان میدهند که نزدیک ترین خویشاوند آنها خرسها هستند در حالی که مطالعات دیگر شواهدی مبنی بر این دارند که نزدیک ترین خویشاوند پینی پدها، ماستلیدها هستند.
پینی پدها در طی دوران زمین شناسی ائوسن (Eocene) از دیگر کنیفرم ها جدا شدند. در حال حاضر پینی پدها را به ۳ خانواده تقسیم می کنند:
- خانواده فوسیده (Phocidae) (فوکهای حقیقی یا بدون گوش) که شامل ۱۹ گونه با بدنی بشکه ای شکل که بین ۴۵ تا ۲۴۰۰ کیلوگرم وزن و ۲/۱ تا ۵ متر طول دارند و در تمام اقیانوسهای جهان پراکنده شدهاند.
- خانواده اوتاریده (Otariidae) (فوکهای گوشدار، شیرهای دریایی و فوکهای خزدار) که در تمام اقیانوسهای دنیا به غیر از اطلس شمالی پراکنده شدهاند. در این خانواده ۱۵ گونه که به ۷ جنس تقسیم میشوند وجود دارد که وجه تمایزشان با فوسیدهها گوش خارجی مشخص، صورت سگی شکل و توانایی چرخش فیلپرهای عقبی به سمت جلو است.
- خانواده اودوبنیده (Odobenidae) که در حال حاضر شامل یک گونه به نام والروس یا گراز دریایی است. تفاوت این حیوان با سایر پینی پدها داشتن سبیل بلند و عاج میباشد.
تکامل کنیفرمیا [Caniformia]
کنیفرمها ابتدا به صورت حیوان گوشتخواری که شبیه مارتن بود و قابلیت بالا رفتن از درخت را داشت در حدود ۵۵-۶۵ میلیون سال پیش در دوره ائوسن ظهور کردند. Miacis cognitus احتمالا اولین کنیفرم بوده است و به خوبی برای بالا رفتن از درخت تکامل پیدا کرده بود و دارای ناخنهای تیز و اندام حرکتی و مفاصلی شبیه به گوشتخواران امروزی بود. این حیوان احتمالا از ساکنین چابک جنگلها بوده که از حیوانات کوچک مثل پستانداران، خزندگان و پرنده ها تغذیه می کرده است.
بحثها بر سر منشا پینی پدها همچنان ادامه دارد. اخیرا شواهد مولکولی نشان دادهاند که پینی پدها از اجداد خرس مانندی در حدود ۲۳ میلیون سال پیش و در اواخر دوره زمین شناسی Oligocene و یا اوایل Miocene تکامل یافتهاند. اما شواهد فسیلی فرضیه دیگری را بیان میکند و آن تکامل پینی پدها از اعضای خانواده ماستلید میباشد.
نویسنده: نگار یاریان