لبهــا، زبـان و مـری
در این مطلب سعی بر آن داریم تا تفاوتهایی ساده اما مهم در دستگاههای گوارش حیوانات و انسان را مورد بررسی قرار دهیم. بدیهی است که این موضوع گستردگی زیادی داشته لذا در بخشهای گوناگونی آنرا به صورت مختصر در اختیار شما خواهیم گذاشت. این مقایسه شامل حفره دهانی، لبها، گونهها، لثهها، کام سخت، زبان، غدد بزاقی، دندانها، حلق، مری، حفره شکمی، ساختارهای صفاق، معده، روده باریک و بزرگ، کانال مقعدی، غدد ضمیمه گوارشی، کبد و پانکراس میباشد که در این بخش مقایسه لبها، زبان و مری را خواهیم داشت.
لب Lips
لَب یکی از اعضای بدن در صورت انسان و خیلی از حیوانات است. لب از دو جفت تشکیل شده که هر دو نرم، برآمده، قابل تحرک و اولین عضوی است که غذا با آن در ارتباط است. لب دارای اعصاب لامسهاست و همچنین در انسان در صحبت کردن هم درگیر میباشد. لبهای پایین و بالا ورودی حفره دهان به نام شکاف دهانی (Rima oris or Oral cleft) را محدود میکنند و دو لب نیز در زاویه دهان (Angle of the mouth) به هم میرسند. لبها در اسب و گوشتخواران کاملا متحرک بوده ولی در گاو حرکت زیادی ندارد. در گاو برخلاف اسب و سگ، چسبندگی زیادی در پوست روی لبها مشاهده میشود.
زبان Tongue , Lingua or Glossa
زبان عضوی عضلانی است که حفره اصلی دهان را پر میکند و وظایف متعددی از قبیل دریافت غذا و بلع و همچنین تکلم در انسان را بر عهده دارد. زبان دارای دو سطح پشتی و شکمی میباشد. در سطح پشتی زبان، موکوس انواع پرزهای مکانیکی و چشایی را ایجاد میکند همچنین سطح شکمی آن نیز با یک چین میانی به نام ترمز زبان یا Frenulum linguae به کف حفره دهانی متصل میشود. در بین سه حیوان مورد نظر یعنی سگ، گاو و اسب، بیشترین شباهت در پرزهای زبانی به انسان در سگ وجود دارد که تقریبا تفاوتی با انسان ندارد اما بین پرزهای زبانی در گاو و اسب تفاوتهای بافتی محسوسی وجود دارد که بارزترین آن وجود تعداد بیشتر و اندازه کشیدهتر با مقطع نازکتر پرزها در واحد سطح در اسب نسبت به گاو است.
مری Esophagus or Gullet
لوله عضلانی غشایی است که حلق را را به معده مرتبط میسازد و شامل سه قسمت گردنی، سینهای و شکمی است. در سگ و گاو تمام پوششهای عضلانی مری، عضله مخطط و ارادی است ولی در اسب دو سوم قسمت بالایی ارادی و باقی آن غیر ارادی است. در بین سه حیوان مورد نظر بیشترین شباهت در لایههای قابل مشاهده در برش عرضی از مری با انسان را سگ و گاو دارند اما تفاوتهای چشمگیری بین اسب و دو جانور دیگر قابل مشاهده است که مشخصترین آن وجود ماهیچه حلقوی با قطر بیشتر و ماهیچه طولی با قطر کمتر نسبت به ماهیچههای حلقوی و طولی در سگ و گاو است. تفاوت دیگر در وجود دستههای ماهیچهای در ماهیچههای طولی موجود در مری اسب است که در مورد دو جانور دیگر ماهیچههای طولی پیوسته بوده و دسته دسته نمیباشند. تفاوت چشمگیر دیگر وجود لایه همبند (Adventitia) قطورتر در اسب به نسبت دو جانور دیگر که جایگاه قرارگیری دستههای ماهیچه طولی است.