اصول نگهداری همزمان دو سگ + رفع حسادت و جلوگیری از دعوا

سگ ها موجوداتی اجتماعی هستند و از نظر غریزی به زندگی گروهی بسیار علاقمندند. در حقیقت نگهداری انفرادی سگ می تواند برایش بسیار دشوار بوده و کیفیت زندگی او را شدیدا کاهش دهد. هرچند اضافه شدن یک سگ جدید به محیط می تواند در ابتدای امر بسیار لذت بخش به نظر برسد، اما باید توجه داشت سگی که از مدتها قبل در این محیط بوده و خانه را در حکم قلمروی خود می پندارد، اگر از به شدت خشمگین نشود(!) لااقل این موضوع خوشحال هم نخواهد شد.

این حس ناراحتی، مشابه این است که فرض کنید زمانی که کودک بودید، روزی والدین شما ناگهان تصمیم می گرفتند یک غریبه را برای همیشه به خانه تان آورده و شما را مجبور کنند که مثلا اتاقتان و تمام اسباب بازی هایتان را با او شریک شوید!! این مطلب به شما کمک می کند تا بهترین راه برای معرفی یک همبازی تازه به سگ خود پیدا کنید.

معمولا چندان مهم نیست که سگ فعلی شما چقدر مودب یا اجتماعی باشد، بلکه به دلیل غریزه حسادت که در بسیاری از سگ ها و به ویژه گربه ها وجود دارد، به احتمال زیاد در ابتدای دوره آشنایی با حیواناتی که در جلب محبت شما با او رقابت می کنند، یا قصد استفاده از جا و مکان یا اسباب بازی ها و غذایش را داشته باشند، به رقابت دست می زند. این رقابت بسته به خلق و خوی حیوانات می تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد.

ممکن است در مورد دو سگ که هر دو از نظر خصوصیات رفتاری حیواناتی مغلوب و تا حدودی میانسال باشند، این رقابت تنها در حد نوعی قهر و آشتی کودکانه نمود پیدا کند که پس از مدتی به دوستی تمام و کمال تبدیل شود. اما ممکن است سگ دیگری باعث شود یک حادثه بسیار تلخ برای سگ مهمان رخ دهد. با این حال گذشت زمان و تقسیم عادلانه محبت و آب و غذا و اسباب بازی بین حیوانات و اطمینان هر ک دام از آنها به بی خطر بودن طرف مقابل، این «رقابت» را به یک دوستی سرگرم کننده برای هر دو حیوان تبدیل خواهد کرد.

همبازی موجب جلوگیری از بی حوصلگی و کسلی سگ ها می شود؛ ضمنا رفتار غریزی زندگی گروهی را نظیر آنچه در زندگی طبیعی سگ ها در طبیعت وجود دارد را در آنها زنده می کند. برای طی این دوره و رسیدن به این آرامش، به مقداری صبر و حوصله نیاز دارید و باید به هر دو حیوان هم حدود ۲ تا ۴ هفته فرصت دهید تا بتوانند خود را با شرایط جدید وفق دهند.

علائمی که نشان دهنده ترس یا پرخاشگری در یک سگ هستند، عبارتند از : حرکات سفت و کند بدن، دهان تحت تنش و بسته، نشان دادن دندان ها، غرغر کردن، دمی که بالا نگاه داشته شده و با حرکت تیک-تیک-تیک حرکت های کوچک و لحظه ای) جابه جا می شود و زل زدن طولانی مدت به سگ دیگر. چنانچه هر یک از این علائم یا سایر علائم نشان دهنده ترس اپرخاش را در سگ ها دیدید، سریعا آنها را از هم دور کنید و از «ترفند اطاعت از دستورات» استفاده کنید. سپس اجازه دهید که دوباره به هم نزدیک شوند، اما این بار مدت نزدیک بودن آنها به یکدیگر را کوتاه تر از قبل در نظر بگیرید یا آنها را در فاصله دورتری از یکدیگر قرار دهید.

اصول کلی آشناسازی دو سگ باهم

نخستین توصیه این است؛ تا زمانی که از وجود رفتار مسالمت آمیز بین دو حیوان کاملا به اطمینان نرسیده اید، آنها را با هم تنها نگذارید. تأکید می شود صرف اینکه مثلا این حیوانات مدت یک ساعت در حضور شما با هم مودبانه و دوستانه برخورد کردند، هیچ تضمینی نیست که در عدم حضور شما هم اوضاع به همین منوال باشد.

توصیه مهم دیگر این است که آشنایی دو سگ و ورود سگ جدید به خانه سگ فعلی باید طبق اصول و ضوابطی که در ادامه گفته می شود، به تدریج و با آرامی صورت گیرد. در این مورد شاید بزرگترین اشتباه این باشد که سگ جدید را ناگهان و بدون هیچ مقدمه ای به خانه ای که از قبل در آن سگی زندگی می کند، وارد کنید.

برای سگ قدیمی، ورود این حیوان جدید یک نوع تهاجم علنی و تمام عیار به قلمرویش تعبیر می شود. بیشتر سگ ها از نظر غریزی نمی توانند با این مساله به سادگی کنار بیایند. برای سگ تازه وارد هم ورود اجباری به یک محیط ناشناخته که دست بر قضا قلمروی سگ دیگری هم هست – موجب می شود حیوان ناخواسته خود را در وضعیت متجاوزی ببیند که راهی برای فرار نداشته و دچار سردرگمی در مورد قوانین این محیط جدید و حد و مرزهای آن است. چنین حیوانی معمولا به رفتارهای تدافعی دست زده و اگر بسیار غالب یا پرخاشگر باشد، ممکن است خود اقدام به حمله به حیوان صاحب قلمرو کند.

ورود سگ جدید به خانه سگ فعلی باید به تدریج و با آرامی صورت گیرد. در این مورد شاید بزرگترین اشتباه این باشد که سگ جدید را ناگهان و بدون هیچ مقدمه ای به خانه ای که از قبل در آن سگی زندگی می کند، وارد کنید

مراحل آشنایی دو سگ با یکدیگر

۱. روزی که قصد دارید دنبال سگ جدید بروید، سگ فعلی خود را در خانه نگاه دارید.

۲. مراسم «آشنایی» سگ ها را در یک قلمروی خنثی (یعنی محلی که از قبل به هیچ یک از آنها تعلق نداشته و به طور معمول در آنجا رفت و آمد نداشته اند) انجام دهید. این محل می تواند در خانه یک دوست، در یک پارک، یا در حیاط خانه یکی از دوستانتان باشد. دقت کنید که در این محلها قبلا نباید سگ شما رفت و آمد متعدد داشته باشد. سگ ها باید با قلاده بسته شوند و قلاده هرکدام از آنها توسط یک نفر نگه داشته شود.

۳. سگ ها را به برقراری که هیچ نوع ارتباطی با هم مجبور نکنید. اگر سگ ها در ابتدای امر به یکدیگر توجه نشان ندادند، یا صرفا یکی از سگ ها به دیگری بی توجه بود، هیچ مشکلی نیست! به هر دو سگ زمان دهید تا احساس راحتی داشته باشند. آنها در زمان مناسب با یکدیگر ارتباط برقرار خواهند کرد.

۴. مراسم آشنایی را مثبت و دوست داشتنی برگزار کنید. در حالی که سگ ها لما همدیگر را بو کرده و در حال آشنا شدن با هم هستند، آنها را با صحبت مهربانانه و ملایم تشویق کنید. در ابتدای امر فقط چند ثانیه به سگ ها اجازه دهید همدیگر را بو کنند. سپس با ملایمت سگ ها را از هم دور کنید و هر کدام از سگ ها را همراه فردی که قلاده اش را در دست دارد، در اطراف محل بگردانید. پس از یک یا دو دقیقه، مجددا سگ ها را به هم نزدیک کنید و اجازه دهید برای چند ثانیه دیگر همدیگر را بو بکشند.

این ملاقات های کوتاه به سگ ها اجازه میدهد با هم آرام آرام آشنا شوند و از بروز رفتارهای پرخاشگرانه بین آنها جلوگیری می کند. همچنین برای هر چه بیشتر کنترل کردن آنها می توانید از «ترفند اطاعت از دستور» استفاده کنید: برای اجرای این ترفند پس از چند ثانیه بو کشیدن همدیگر، سگ ها را از هم دور کنید. به هر کدام یکی از دستوراتی را که بلد است ارائه دهید (مثلا دستور دهید بنشیند یا دراز بکشد) و سپس زمانی که سگ دستور را به درستی اجرا کرد، به او خوراکی تشویقی بدهید یا او را با نوازش و کلام ملایم تشویق کنید.

۵. در همه حال، حرکات و رفتارهای سگ ها (زبان بدن) را با دقت نظاره کنید تا متوجه شوید هر کدام چه احساسی دارند و آیا همه چیز به خوبی پیش می رود یا خیر؟

علائم خوب که نشان دهنده راحتی سگ ها هستند عبارتند از: حرکات آرام و شل بدن، دهان باز و راحت، تاب دادن دم به طرفین (چنانچه با در نظر گرفتن سایر علائم، این حرکت دم به عنوان «تمایل حیوان به بازی و آشنایی با حیوان دیگر » تعبیر شود)، و حالت بازی گرفتن سگ ها (به این صورت که حیوان آرنج دستش را روی زمین گذاشته، سینه اش را به زمین می چسباند و پشت بدنش را بالا نگاه می دارد).

۶. به محضی که متوجه شدید رفتارهای آشنایی اولیه سگ ها بسیار کم شده یا به پایان یافته است و سگ ها یکدیگر را تحمل می کنند، وقت این است که سگ ها را به محل زندگی شان ببرید. برای حمل سگ ها در اتومبیل باید هر کدام در یک قفس مجزا قرار داده شوند. حتما پیش از وارد شدن به خانه، سگ ها را با هم در اطراف دست گردان کنید تا دور تا دور خانه را با هم راه بروند و به شناسایی بیشتر با یکدیگر بپردازند.

مهم نیست که سگ فعلی شما چقدر مودب یا اجتماعی باشد، بلکه به دلیل غریزه حسادت که در بسیاری از سگ ها و به ویژه گربه ها وجود دارد، به احتمال زیاد در ابتدای دوره آشنایی با حیوانات دیگر برای جلب محبت شما رقابت می کنند

۷. صبور باشید! آوردن یک سگ جدید نیازمند این است که هر کدام از سگ ها و حتی خود شما کمی تغییرات در زندگی تان به وجود آورید.

دو هفته اول آشنایی سگها برای دوری از جنگ و دعوا

۱. بسیار مهم است که در روزهای اول از بروز هرگونه درگیری بیهوده بین سگ ها جلوگیری کنید. بنابراین تمام اسباب بازیها، خوراکیهای جویدنی، ظرف غذا و هر شیء مورد علاقه سگ فعلی خود را جمع کنید و از دسترس هر دو سگ دور نگه دارید. در مراحل اولیه آشنایی سگ ها، هر کدام از این اشیاء می توانند موضوعی برای رقابت و جنگ و ستیز باشند. پس از گذشت دو هفته از آشنایی سگ ها با هم و زمانی که توانستند رابطه خوبی با هم برقرار کنند، می توانید اشیای مذکور را کم کم به آنها برگردانید.

۲. در چند هفته اول، به هر کدام از سگ ها در یک مکان کاملا جدا از دیگری غذا بدهید. اما سعی کنید زمان غذا خوردن سگ ها یکسان باشد. پس از اتمام زمان مجاز برای غذا خوردن، ظرف غذای حیوان را بردارید و از دسترس دور کنید (حتی اگر مقداری غذا درونش مانده باشد). برخی سگ ها بر سر ظرف غذایی که هنوز مقداری غذا درونش مانده باشد، دعوا می کنند.

به عنوان یک اصل اساسی باید تقسیم شرایط و امکانات بین هر دوحیوان همیشه مساوی باشد و حتی محبت کردن به آنها هم همزمان و یکسان باشد تا حس «حسادت» کینه ورزی و رقابت در آنها به وجود نیاید.

۳. هنگام ارائه اشیای مذکور به سگ ها دقت کنید که هر کدام از آنها یکی از هر شیء را داشته باشند. مثلا هر کدام یک ظرف غذا، یک ظرف آب، یک جای خواب، و هر کدام اسباب بازی های خودش. ولی باز هم توجه داشته باشید که در چند هفته اول هرگز زمانی که سگ ها با هم هستند، این اشیاء را (هر چند از هر کدام دو تا باشد) در اختیار آنها قرار ندهید، بلکه زمانی که سگ ها از هم جدا هستند (مثلا هر کدام در قفس خودش بوده یا در یک اتاق جداست می توان اشیای مربوط به آنها را جداگانه در اختیارشان قرار داد.

۴. در هفته های اول هر زمان که قصد ترک خانه را دارید یا نمی توانید به رابطه بین سگ ها نظارت داشته باشید، هر کدام از آنها را در یک قفس در قسمت مجزای خانه بگذارید به طوری که به هیچ عنوان نتوانند به هم برسند.

۵. گاهی حیوان تازه وارد را در قفس اش در مجاورت حیوان قدیمی قرار دهید. اجازه دهید حیوان قدیمی به آرامی و خواست خودش در اطراف قفس حیوان جدید حرکت کند و به شناسایی حیوان جدید بپردازد. در ابتدا مدت این ملاقات را کم در نظر بگیرید؛ مثلا در حدی باشد که حوصله هیچ کدام از حیوانات سر نرود و بی تابی نکنند. در طول روزهای آتی مدت زمان این ملاقات از پشت میله را اندک اندک افزایش دهید. تمامی این ملاقات ها را از دور نظاره کنید تا مطمئن شوید همه چیز به خوبی پیش می رود.

۶. در هفته های اول، مدت زمان نزدیکی سگ ها به همدیگر و بازی کردن با هم را خیلی مختصر و کوتاه نگه دارید، تا از تحریک بیش از حد آنها که می تواند منجر به بروز ناخودآگاه درگیری بین آنها شود، جلوگیری کنید.

گاهی حیوان تازه وارد را در قفس اش در مجاورت حیوان قدیمی قرار دهید. اجازه دهید حیوان قدیمی به آرامی و خواست خودش در اطراف قفس حیوان جدید حرکت کند و به شناسایی حیوان جدید بپردازد.

۷. زمانی که دو حیوان در حال برقراری ارتباط با هم، هستند (چه از پشت میله و چه مستقیم)، رفتار آنها را به دقت در نظر بگیرید. به محضی که هر نوع رفتار پرخاشگرانه یا غرغر کردن در حیوانی مشاهده کردید، سریعا مداخله کرده و آنها را از هم جدا کنید. در این حین کلمه ای مثل «نه» یا هر کلمه تنبیهی دیگری که سگ شما به آن عادت دارد را بیان کنید. به این ترتیب دو حیوان را حدود ۵ دقیقه از هم دور نگه دارید و بعد مجددا اجازه دهید به آرامی به هم نزدیک شوند.

۸. هر زمان که دیدید سگ ها با هم به خوبی رفتار می کنند، تشویق آنها را فراموش نکنید.

۹. اگر سگ ها از نظر سنی و انرژی با هم خیلی تفاوت دارند، حتما برای با سگ مسن تر و کم انرژی تر یک مکان اختصاصی که بتواند در آنجا دور از دسترس سگ دیگر آرامش داشته باشد و استراحت کند، اختصاص دهید.

پس از ۴-۲ هفته آشنایی سگها

پس از گذشت ۲ تا ۴ هفته در صورتی که دیدید سگ ها به یکدیگر عادت کرده اند، می توانید آرام آرام مدت با هم بودن آنها را زیاد کنید. با این حال باز هم تا مدتی، هرگاه قصد ترک خانه را داشتید، سگ ها را از هم جدا کنید.

نویسنده: دکتر سیاوش احمدی نوربخش