جانورباستان شناسی یا Zooarchaeology در واقع یک علم بین رشتهای است. اساس این علم تشخیص گونه نمونههای باستانی اکتشاف شده است که بیشتر استخوانها هستند. علاوه بر اینکه در این علم تشخیص گونه جانوری دارای اهمیت است تشخیص اینکه چه بر سر حیوان آمده، نیز مهم است. تفسیرهای بسیار جالبی از اطلاعات به دست آمده در جانورباستان شناسی قابل انجام است، از اینکه شیوه زندگی مردمان یک منطقه به چه شکلی بوده، تا اینکه مسیر کوچ عشایر از کدام مناطق میگذشته است. یکی از هیجانانگیزترین اتفاقات در این علم پیدا شدن نمونه جانوران منقرض شده است که میتواند بسیار با اهمیت باشد.
در این علم بین رشتهای از علوم مختلفی همچون کالبدشناسی، جانورشناسی، ژنتیک و… کمک گرفته میشود. با توجه به گستردگی جانوران ایران، این علم در مطالعات باستانی کشورمان دارای اهمیت بسیاری است و در صورت سرمایه گذاری اصولی و درست میتواند نتایج علمی و فرهنگی بسیار خوبی برایمان داشته باشد.
با توجه به اهمیت این علم بین رشتهای و ارتباط نزدیک آن با بسیاری از موضوعات تخصصی دامپزشکی، در این شماره به معرفی علم جانورباستان شناسی پرداختهایم.
نویسنده: دکتر امید زهتاب ور (استادیار بخش آناتومی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و سردبیر مجله دنیای حیوانات)