مراقبت و نگهداری از قناریها اصلا کار پیچیدهای نیست. شما هم برخلاف تصور رایج به راحتی و صرفا با در نظر گرفتن قواعد درست نگهداری میتوانید در عین حال که زندگی خوبی برای این پرنده دوست داشتنی فراهم میکنید، از همزیستی با او و آرامش روحیای که این همزیستی برایتان در پی دارد، لذت ببرید. احتمالا تنها نگرانیای که باقی میماند، نگهداری از قناریها در قفس است.
بهترین شرایط نگهداری از این پرنده مراقبت از او در پاسیوهای بزرگ و دلباز است اما اگر چنین فضایی در اختیار ندارید، برای آسودگی خیالتان همین کافی است که بدانید محققان زیست شناسی به این نتیجه رسیده اند که زندگی در اسارت برای حیوانات مفهومی متفاوت از ما انسانها دارد.
طبق همین نظریه حیوانات و پرندگانی که در قفسها و پاسیوهای بزرگ زندگی میکنند، اگر شرایط زندگی طبیعی نسبی شان فراهم باشد، احساس اسارت نمی کنند. در مورد قناریها هم این ادعا این طور توجیه میشود که این پرنده دوست داشتنی در طول بیش از ۵۰۰ نسل همدم ما انسانها بوده و جالب اینکه در طول این مدت به هیچ وجه خصوصیات نوع وحشی خودش را از دست نداده است.
بنابراین اگر آواز دلنشین و رنگ و لعاب این پرندههای دوست داشتنی دل شما را برده، فقط کافی است با سبک و سیاق درست نگهداری از او آشنا شوید!
اگر برای اولین بار قرار است زندگی با یک قناری را تجربه کنید، بهتر است به جای سردرگم ماندن میان گونههای مختلف سراغ قناریهای رسمی بروید. شرایط نگهداری از این قناری کم و بیش ساده تر از گونههای دیگر است و مهمتر اینکه خود آنها هم استقامت بدنی نسبتا مناسبی دارند.
انتخاب نژاد قناری
اگر برای اولین بار قرار است زندگی با یک قناری را تجربه کنید، بهتر است به جای سردرگم ماندن میان گونههای مختلف از جیبر (جیور)، جیبوس، یورک (یا یورکشایر) گرفته تافری و کرست… سراغ قناریهای رسمی بروید.
شرایط نگهداری از این قناری کم و بیش ساده تر از گونههای دیگر است و مهمتر اینکه خود آنها هم استقامت بدنی نسبتا مناسبی دارند. این ویژگیها به شما کمک میکند با خصوصیات و رفتار قناریها راحتتر آشنا شوید و به مرور زمان آگاهانهتر دست به انتخاب بزنید. البته بد نیست این را هم بدانید که در قناریهای رسمی هم مثل بیشتر پرندگان آوازخوان، تنها گونه نر توانایی خواندن دارد.
ویژگیهای یک قناری سالم
به طور کلی برای انتخاب یک قناری چست و چابک یا به قولی یک قناری سالم باید دقت کنید که پرنده دوست داشتنی شما پرهایی صاف و یکدست داشته باشد. البته درخشندگی رنگ پرها را هم نباید فراموش کنید. نشاط قناری را هم در نظر بگیرید.
یک قناری بانشاط معمولا تحرک بالایی دارد و با نشستن گوشه قفس و پف کردن میانهای ندارد. چشمهای پرنده هم حرفهای زیادی برای گفتن دارد. چشمان پرنده انتخابی شما باید روشنی و جلای چشمگیری داشته باشد.
خواندن با صدای بلند و بیقراری هم نشانهای برای یک قناری نر سر مست و آماده جفتگیری است. در مورد مادهها هم باید به سوتهای کوتاه، گرفتن پر و کاغذ به دهان و جمع کردن آنها در گوشهای از قفس دقت کنید.
انتخاب قفس مناسب برای قناری
قناری دوست داشتنی شما به یک خانه مناسب برای زندگی نیاز دارد. این خانه یا در اصطلاح قفس باید ویژگیهای خاص خودش را داشته باشد. اگر نگران در قفس ماندن قناریهای آوازخوانتان هستید، بد نیست این را بدانید که این پرنده در قفس البته از نوع مناسبش احساس رضایت میکند و طول عمر کافی دارد.
قفس برای این پرندهها حکم آشیانه را دارد و محلی است که به آنها احساس آرامش و اطمینان میدهد. قناری معمولا وقتی سرحال است، آواز میخواند و همین خودش نشانهای است برای محک زدن احساس آرامش یا عدم آرامش او در محل زندگی اش. البته این را هم در نظر بگیرید که هر قفسی نمیتواند این احساس آرامش را در قناری ایجاد کند و انتخاب یک قفس مناسب هم قواعد خاص خودش را دارد.
قفسهای نامناسب
قفسهای تزئینی کاملا مورد انتقادند؛ چراکه این قفسها صرفا برای ارضای حس زیبایی شناسی انسانها ساخته شده اند، نه آرامش و رضایت پرندگان به طور کلی زاویه و گوشه و کنارهای متعدد قفسهای تزئینی مناسب زندگی و رشد طبیعی قناریها نیستند.
ضمن اینکه تمیز کردن آنها هم که یکی از نکات ضروری در احساس راحتی پرنده است، اصلا ساده نیست. در حقیقت این قفسها بیشتر از خود پرنده جلوه گرند! البته در مقابل این قفسها، قفسهایی هم وجود دارند که کاملا کلاسیک و ساده اند.
قناری معمولا به قفسی حداقل به طول ۵۰ سانتیمتر نیاز دارد. البته این را هم در نظر بگیرید که شاید قفسهای تزئینی طولی بیشتر از ۵۰ سانتی متر داشته باشند اما به خاطر گوشه و زوایایشان فضای کوچکتری در اختیار قناری قرار میدهند.
قفس استاندارد و مناسب
وقت خریدن قفس کافی است این را در نظر بگیرید که قفس مناسب باید طولش بیشتر از ارتفاع و ارتفاعش بیشتر از عرض آن باشد. یادتان باشد قناری پرندهای است بسیار پر تحرک و از قضا هیچ حیوانی توانایی و تحرک پرندگان را ندارد.
البته کاملا هم طبیعی است؛ قناری پرندهای وحشی است که آسمان جولانگاهش بوده و پرواز تمام زندگی اش بنابراین استفاده از بالها برایش نیازی حیاتی است.
برای یک قناری که قرار است تنها زندگی کند، در قفسی با میانگین طول ۵۰ سانتیمتر البته مشروط به اینکه میلههای آن درست کار گذاشته شوند، شرایط پرواز فراهم است.
کفی مناسب قفس
قفسی که انتخاب میکنید به هر شکلی باشد، به یک کفی هم نیاز دارد. کاغذهای سفیدی که چاپ نداشته باشند، بهترین انتخاب برای کف قفس هستند؛ چراکه قناریها گاهی کاغذ را خرد میکنند یا حتی میخورند.
به همین دلیل استفاده از روزنامه یا کاغذهای چاپی احتمال ناراحتیهای گوارشی و حتی مسمومیت و در مواردی مرگ آنها را بالا میبرد. البته ش ما میتوانید استفاده از کاغذ را هم فراموش کنید و کف قفس را هر روز با کاردک بتراشید و با آب بشویید. البته اصلا روش سادهای نیست!
تجهیزات و لوازم قفس قناری
قفس یا خانه قناری شما به یکسری تجهیزات ویژه هم نیاز دارد. تجهیزاتی از جمله: میله پلاستیکی یا چوبی که باید به صورت بالا و پایین در دو جای قفس، یکی نزدیک دانخوری و دیگری نزدیک آبخوری قرار بگیرند.
علاوه بر میلهها حتما برای خرید وان قناری و ظرفهای متفرقه غذا هم برنامهریزی کنید. قبل از خرید هم این نکات را آویزه گوشتان کنید:
دانخوری: بهترین دانخوری نوعی است که کمترین هرزدهی داخل دانهها را دارد و به شکلی ساخته شده که قناری نمی تواند دانهها را بیرون بریزید و از بین ببرد. ضمن اینکه نقاط تیز و برنده هم ندارد. معمولا جنسهای پلاستیکی به دلیل شست و شوی راحت بهترین انتخابند.
آبخوری: به استاندارد بودن آبخوری دقت کنید، چون نمونههای غیراستاندارد هوا نمیکشند و همین باعث میشود آب در دسترس پرنده نباشد. آبخوری باید به راحتی با فرچه قابل شست و شو باشد.
چوب قفس: برای نشستن قناری میتوانید هم به نیهای پلاستیکی فکر کنید، هم چوبی. این کاملا به سلیقه شخصی شما بستگی دارد اما نکته مهم در هر دو مورد قطر مناسب آنهاست. قطر نی باید طوری باشد که انگشتان قناری به هم نرسد و فاصله کمی بینشان باقی بماند.
غیر از این موارد میتوانید برای قفس قناریتان به ظرف مخصوص دان مخلوط و تخم مرغ هم فکر کنید. این ظرفها میتوانند به صورت کاسه یا ظرفهایی که در قفس نصب میشوند، باشند.
شرایط نوری مناسب برای قناری
در نگهداری و مراقبت از قناری باید حواستان به میزان نور هم باشد؛ چرا که نوردهی نقش در سلامت قناری از رشد و تولید مثل گرفته تا رسیدن به بلوغ، شروع و پایان پرریزی و بالاخره پیشگیری از بسیاری بیماریها بازی میکند.
طول روز در تیرماه به حداکثر زمان میرسد، یعنی ۱۵ ساعت؛ و در زمستان به کمترین حد آن یعنی حدود ۱۰ ساعت میرسد. بنابراین شما از تیر تا میانه آبان باید نوردهی به قناری را کاهش دهید و برعکس از ابتدای دی ماه دوباره شروع به افزایش نوردهی کنید.
این نکته را هم در نظر بگیرید که درست مثل شرایط طبیعی، افزایش یا کاهش مدت نوردهی باید کاملا تدریجی باشد. بهتر است برنامه کاهش نوردهی را طوری تنظیم کنید که قناری ش ما با طول روز طبیعی بیدار شود و هنگام غروب هم بخوابد.
برای کنترل نور هم کافی است به نور فضایی که قناری در آن زندگی میکند، یک تایمر وصل کنید و همه چیز را تحت کنترل بگیرید. در غیر این صورت هم میتوانید روی قفس را با پارچه بپوشانید و به همین سادگی زمان خاموشی و نوردهی را تنظیم کنید.
مهم است که چه فضایی را برای قرار گرفتن قفس قناری انتخاب میکنید. قناریها نباید در معرض مستقیم باد باشند، در عین حال هوای محل زندگی قناری باید تهویه مناسبی داشته باشد. فکر اینکه قفس قناری را در جایی شلوغ و پرسروصدا قرار بدهید را از سرتان بیرون کنید؛ چراکه قناریها به فضایی آرام نیاز دارند.
تا جایی که گاهی میتوانید به پخش یک موسیقی آرام برای آنها هم فکر کنید. صبح زمان مناسب تری برای پخش موزیک است. شما حتی میتوانید از موسیقیهای تصویری هم استفاده کنید. این روش کسلی را از بین میبرود و باعث شادابی و زبل تر شدن قناری آواز خوان شما میشود. ضمن اینکه به قناریهای نر در آواز خواندن هم کمک میکند.
تغذیه و غذای مناسب قناری
وقتی با تغذیه قناریها سروکار پیدا میکنید، حتما واژهای به نام «دان نرم» هم به گوشتان میخورد. این غذا مخلوطی است از شیر خشک، آردسوخاری، تخم مرغ و سبوس و تنها در زمان جوجه کشی باید به فکر پذیرایی با آن بیفتید.
اگر قناری شما از گونههای رسمی و معمولی است، میتوانید برای غذای روزانه او به ترکیب تخم کتان، ارزن ریز، تخم شلغم و کاهو فکر کنید؛ البته با نسبتهای مشخص. شما به ازای هر هزار گرم تخم کتان، ۵۰۰ گرم ارزن ریز، ۲۵۰ گرم تخم شلغم و ۱۰۰ گرم تخم کاهو نیاز دارید.
اصول غذا دادن به قناری
خوراندن غذا به این پرندههای دوست داشتنی آداب خاص خودش را دارد. برای رعایت کردن این آداب قبل از هر چیز باید بدانید غذای اصلی پرنده محبوب شما تخم کتان است. اما این دانه در عین حال که میتواند نیاز عمده قناری را تامین کند و دانهای مقوی و پرانرژی است، به تنهایی قادر به تامین همه نیازهای او نیست.
پرنده دوست داشتنی شما علاوه بر دانه کتان به دانهها، سبزیجات و مکملهای ویتامینی و پروتئینی هم نیاز دارد. به عبارتی این پرنده برای زندگی سالم و شاداب به دانههایی مثل ارزن، بلغور، خرفه، جو، شاهدانه، تخم کاهو و شلغم، ترب، سبزیجات و میوههایی مثل برگ کاهو، اسفناج، گشنیز، کلم، کدو، سیب، هویج، هلو و لیموشیرین به عنوان منابع مهم کربوهیدراتها، چربیها، پروتئینها و ویتامینها نیاز دارد اما پذیرایی از قناریها با هر کدام از این دانهها، س بزیجات و.. زمان مشخصی دارد.
از آنجا که هر کدام خواص مخصوص خودشان را دارند، زمان استفاده از آن هم متفاوت است. البته نباید انتظار داشته باشید که پرنده کوچک شما به خوردن همه این گروههای غذایی علاقه داشته باشد! آشنایی شما با ذائقه پرنده تان و غذاهای مورد علاقه او به گذشت زمان نیاز دارد.
سبزیجات و میوهها در رژیم غذایی قناری
پیش از این هم گفتیم که میوه و سبزیجات تازه در جیره غذایی قناری نقش بسزایی بازی میکند. بنابراین بهتر است در همه فصلها در برنامه غذایی پرندهتان جایی هم برای هویج، کاهو، جعفری، گشنیز، ترب و باز کنید.
بد نیست این را هم بدانید که هویج در زیبایی رنگ قناری تاثیر قابل توجهی دارد؛ به خصوص در قناریهای سرخ و دارچینی. در میان برنامه غذایی قناریتان جایی هم برای صدف، کف دریا و ماسه نرم باز کنید. این غذاها نه تنها جیره غذایی پرنده شما را کامل میکنند، بلکه به خرد شدن غذا در سنگدان و هضم آن هم کمک میکنند.
تخم مرغ در تغذیه قناری
قناریها با تخم مرغ میانه خوبی دارند. نه تنها با سفیده و زرده، حتی با پوست آن! ماجرا از این قرار است که پوست تخم مرغ منبعی غنی از مواد کلسیمی است و دقیقا به همین دلیل شما میتوانید پودر آن را به صورت روزانه به ماده قناریها و هفتهای دو بار به قناریهای دیگر بخورانید.
سفیده تخم مرغ هم به خاطر پروتئین آلبومین خاصیت اسمزی خون و به دنبال آن نفوذپذیری رگهای خونی را بالا میبرد و در نتیجه امکان جذب بسیاری از مواد از خون به سایر قسمتها را فراهم میکند.
اما زرده تخم مرغ، منبع غنیای از مواد عالی مغذی است و به خاطر داشتن ویتامینهای محلول در چربیها و اسیدهای آمینه در رشد جوجه قناریها و قناریهای جوان نقش بسیار تاثیرگذاری دارد. به طور کلی تخم مرغ علاوه بر اینکه ضدراشیتیسم، کم باروری، کم خونی و کم بینایی در قناریهاست، یک عامل پیشگیری کننده در برابر برخی تشنجات عصبی هم هست.
غذای تقویتی قناری
قناری کوچک شما به غذای تقویتی هم نیاز دارد. بهترین غذای تقویتی برای قناریها ترکیب سیب و عسل است. برای رسیدن به این ترکیب باید سیب را پوست بکنید، آن را قاچ کنید و همراه با کمی آب بجوشانید تا کاملا پخته شود و آب به خورد سیب برود. بعد اجازه بدهید تا کاملا خنک شود.
یک قاشق چایخوری عسل طبیعی به آن اضافه کنید و بعد مخلوط را درست و حسابی با هم میکس کنید. حالا کافی است مخلوط میکس شده را در اختیار قناری قرار بدهید.
این را هم به خاطر بسپارید که این غذا باید تازه و فقط در زمان مصرف آماده شود. این ترکیب سرشار از ویتامینهای موردنیاز قناری است. ضمن اینکه مقاومت او در برابر بیماریها و راندمان تولیدمثل را هم بالا میبرد.
شست و شو و حمام قناری
علاوه بر قفس، خود قناری هم به حمام کردن نیاز دارد. قناری شما هفتهای یک تا دو بار باید حمام کند. با این کار اجازه نمیدهید که پرنده دوست داشتنی تان به انگل و حشرات آلوده شود. حمام کردن قناریها نه تنها کار سختی نیست، بلکه بسیار دیدنی است.
برای این کار کافی است وانهای مخصوص حمام قناری را تهیه کنید، آن را تا حدی که روی آن مشخص شده از آب پر کنید و قفس را طوری در نور آفتاب قرار بدهید که نیمی از آن در آفتاب باشد و نیمی دیگر در سایه. بعد کافی است بنشینید و از تماشای آب تنی قناری کوچکتان لذت ببرید!
نظافت قناری
پرنده کوچک و آوازخوان شما نسبت به نظافت و بهداشت بسیار حساس است. بنابراین از این نظر باید کاملا حواستان به این پرنده دوست داشتنی باشد. البته شما هم وقتی که بدانید حشراتی مثل رشک و شپشک بین انسان و پرنده مشترکند، نسبت به پاکیزگی و نظافت این پرنده حساستر میشوید.
قناریهای تروتمیز ترجیح میدهند در فضایی عاری از هرگونه آلودگی زندگی کنند. این حساسیت ایجاب میکند که دست کم هفتهای یک بار کف قفس را تمیز کنید؛ چراکه قناری قدم زدن در قفس را دوست دارد اما مشروط بر اینکه کف قفس کاملا تمیز باشد.
علاوه بر آن باید ماهی یک بار برای تمیز کردن درست و حسابی قفس وقت بگذارید، میلههای قفس و نشیمنگاه پرنده را بردارید و درزها را خوب بشویید، در شست وشوی درزها هم دقت کنید. درزها جای امنی برای تجمع میکروبها هستند و بهتر است برای اطمینان بیشتر قفس را هم ضدعفونی کنید. البته بعد استفاده از مواد ضدعفونی کننده قفس را با آب و مواد شوینده بشویید و اجازه دهید تا با نور خورشید خشک شود.
رفتار صحیح با قناری
سبک و سیاق رفتار شما با قناری کوچکتان در آرامش روحی و روانی او بسیار تاثیر گذار است. برخوردهای آرام شما باعث جلب اطمینان پرنده دوست داشتنیتان میشود، درست همان طور که حرکات و برخوردهای شدید احساس ترس را در او زنده میکند. رفتار آرام با قناری وقتی با در اختیار قرار دادن خوراکیهای دلخواهش همراه شود، به زودی احساس انس و الفتی عمیق نسبت به شما را در او ایجاد میکند.
از روش دور از دسترس قرار دادن غذا میتوانید برای ترغیب پرنده برای نشستن روی دست پاشانه تان هم استفاده کنید. یادتان باشد که زیاده روی در گرسنه نگه داشتن پرنده بیشتر از یک ساعت نه تنها هیچ نتیجهای ندارد، بلکه زیان آور هم هست.
تربیت و آموزش قناری
برای جلب اطمینان قناری در مدت زمانی کوتاه میتوانید از روش دور از دسترس قرار دادن غذا استفاده کنید. در این روش باید یک ساعت غذا را از دسترس قناریتان دور نگه دارید. البته توجه کنید که این زمان هرگز نباید بیشتر از یک ساعت شود.
زمان تمیزی روزانه قفس بهترین فرصت برای این تمرین است. شما در این زمان میتوانید یک ساعت ظرف خوراک را از قفس دور نگه دارید بعد در قفس را باز بگذارید تا قناری بتواند داخل اتاق پرواز کند. حالا کافی است ظرف خوراک را طوری در دستتان بگیرید تا پرنده آن را ببیند، بعد آن را درون قفس قرار بدهید. با این روش پرنده یاد میگیرد برای غذا خوردن باید داخل قفس برود.
میلههای باریک فلزی به درد نشستن پرنده نمیخورد و کف پایش را آزار میدهد. برای او یک چوب پانی حدودا یک و نیم سانتی به عنوان میله نشستن تهیه کنید و هر هفته آن را خوب بشویید.
نویسنده: آزاده تنها