فیلم اسب جنگی (War Horse) ساخته سال ۲۰۱۱ کشور آمریکا به کارگردانی و تهیه کنندگی مرد شناخته شده سینمای جهان استیون اسپیلبرگ و نویسندگی لی هال و ریچارد کرتیس است .این فیلم در مراسم اسکار سال ۲۰۱۱ موفق به نامزدی در ۶ رشته از جمله بهترین فیلم شد .همچنین این فیلم نامزد ۲ جایزه ی گلدن گلوب و ۵ جایزه ی BAFTA شد. فیلم اسب جنگی روایتگر حال و هوای جنگ جهانی اول است، موضوعی که در سینما کمتر به ان پرداخته شده است .از جمله بازیگران سرشناس این فیلم میتوان به بندکیت کمبریج، تام هیلدستون، پیتر مولان، امیلی واتسون، جرمی اروین و نیلز آرستراپ اشاره کرد.
اسب جنگی داستان اسبی زیبا به نام جوئی است که در مزرعه خانواده نارکوت زندگی میکند .پسر خانواده به نام آلبرت )جرمی اروین) دوست نزدیک جوئی است و امکان جدا کردن این دو از هم امری دور از ذهن به حساب میآید اما بعد ازآن که خانواده با تهدیدهای صاحب زمین رو به رو میشود و بر اثر مشکلات اقتصادی پدر خانواده) پیتر مولان) مجبور به فروش این اسب به یک فرمانده ارتش میشود .این فرمانده در طول جنگ کشته میشود و اسبش دست به دست بین افراد مختلف میگردد .بعد از چند سال که آلبرت بزرگتر می شود به ارتش بریتانیا میپیوندد و در طول جنگ تمام جبهههای نبرد را به امید یافتن اسب محبوبش جست وجو میکند.
شخصیتهای فیلم اسب جنگی
آلبرت: پسر خانواده نارکوت که پس از فروش اسبش تمام جبهههای نبرد را به دنبال او زیر و رو میکند.
تد: در خانواده است .بر اثر فشارهای اقتصادی مجبور به فروش جویی اسب محبوب خانواده میشود.
استوارت: یکی ازفرماندههای ارتش بریتانیا است .او سوار بر جویی راهی نبردهای آغازین جنگ جهانی اول شده و کشته میشود.
دیالوگهای برتر فیلم اسب جنگی
این فیلم همانند دیگر ساختههای اسپیلبرگ مملو از دیالوگهایی با سطح بالا نیست اما از جمله دیالوگهای برتر فیلم میتوان به این جمله اشاره کرد:
بعضی وقتها فکر میکنم انقدر دارم برای زندگی میجنگم که وقتی برای زندگی کردن ندارم.
همانطور که از اسم فیلم پیداست موضوع فیلم حول یک اسب میگردد .ابتدا یک دید کلی در رابطه با اسبها خواهیم داشت و بعد به بررسی رفتار، خصوصیات و تواناییهای این حیوان در فیلم میپردازیم.
اسب با نام علمی Equus ferus caballus ، یکی از دو زیرگونههای اسب وحشی (Equus ferus) است .این جانور پستاندار و تکسم است و به تیره اسبیان تعلق دارد .تکامل اسب از ۴۵ تا ۵۵ میلیون سال پیش به این سو آغاز شدهاست، گذشته اسبهای بزرگ و تکسم امروزی به جانورانی کوچکجثه و چندسم بازمیگردد .نزدیک به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد انسان تلاش کرد تا اسب را اهلی کند .اسبهای زیرگونه caballus اهلی شدهاند، اگرچه بسیاری از آنها در طبیعت آزاد زندگی میکنند .البته اسبهایی وجود دارند که هرگز اهلی نشدهاند؛ برای نمونه اسب شوالسکی تنها زیرگونهای است که واقعاً تاکنون وحشی باقی ماندهاست .اندامهای اسب به گونهای است که به آن اجازه میدهد بیدرنگ سرعتش را در برابر درندگان بالا برد .اسب توان بالایی در نگه داشتن تعادلش در هنگام دویدن دارد، همچنین میتواند بیدرنگ خود را آماده نبرد یا فرار از دشمن کند .اسبها میتوانند به صورت ایستاده یا نشسته بخوابند. بیشتر اسبهای اهلی در میانه دو تا چهار سالگی زیر زین یا مهار برای درشکه تمرین میبینند .اسب در پنج سالگی کاملاً بالغ میشود و میتواند میان ۲۵ تا ۳۰ سال نیز عمر کند .البته طول عمر یک اسب اهلی امروزی به نژاد، روش نگهداری و شرایط محیطی بستگی دارد و گونههای غیرمعمولی وجود دارد که تا ۴۰ سال و گاهی بیشتر هم عمر میکنند.
[irp posts=”5493″ name=”پیشیینه و هرآنچه در مورد اسب می خواهید بدانید”]
دوران باروری و تمایل جنسی مادهها از آغاز بهار تا پاییز و هر ۱۹ تا ۲۲ روز روی میدهد .نژاد اسب بسته به خوی جانور، دارای سه دسته مهم است:
اسبهای سرزنده یا «پُرحرارت» که میتوانند در سرعتهای بالا داشته باشند، اسب «خونسرد» مانند اسبهای بارکشی و اسبچه که برای کار سنگین و سرعت کم مناسبند و «اسبهای خونگرم» که از ترکیب دو نژاد دیگر بدست آمدهاند که برای سواریهای با هدف ویژه آموزش میبیند و در اروپا معمول هستند .امروزه بیش از ۳۰۰ نژاد اسب در جهان وجود دارد که هرکدام برای هدف ویژهای پرورش مییابند.
نژادهای ایرانی اسب
نژادی که به غلط به نام اسب عرب در دنیا مشهور است در واقع یک نژاد کاملا ایرانی بوده و پدران ما هزاران سال در اصلاح این نژاد تلاش نمودهاند.
گذشته نژاد ایرانی هنوز به درستی شناخته نشدهاست، ولی بی تردید این نژاد بسیار قدیمی است و از خاور میانه و نواحی دشتی و کوهستانی یا نیمه کوهستانی این منطقه ریشه گرفتهاست .طی تلاش ایرانیان از قبل از هخامنشیان در پرورش و اصلاح این نژاد، اسبهای اصیلی به وجود آمدند که به خاطر چابکی و مقاومتشان مایه حیرت شدند اما بیشترین فعالیتهای اصلاح این نژاد در زمان اشکانیان انجام شد و اشکانیان که سوارکارانی ماهر بودند پس از در دست گرفتن حکومت در ایران، اسب پارسی را به اسب ترکمن ترجیح داده و به مرور زمان رو به اصلاح و پرورش این نژاد و مقاوم کردن آن آوردند .نژاد اسبهای اصیل انگلیسی از آمیزش اسبهای پارس و اسبهای محلی انگلیسی ریشه میگیرد .خون این نژاد امروزه تقریباً در رگهای همه نژادهای سبک وزن جاری است.
قد این اسبها بین ۱۴۵ تا ۱۵۵ سانتیمتر است .آنها میتوانند هر رنگی داشته باشند ولی ابلق نیستند .رنگ مشکی نیز در آنان بسیار نادر است .موهای اسب پارس ابریشم مانند است .یکی از خصوصیات آن دمش است که حتی در زمان حرکت نیز بالا نگه داشته میشود .از خصوصیات دیگر آن سر کوچک و برجسته، گردن بلند و کمانی، کمر کوتاه، کَپَل بالا و افقی و پاهای محکم آن است .پوست اسب پارس نازک است، به طوری که رگ های آن به خصوص در سر، مشخص هستند .پیشانی آن صاف است سوراخهای بینی آن باز میباشد .به علاوه، در بعضی از اسبهای پارس بر خلاف دیگر نژادها ۱۷ دنده به جای ۱۸ دنده و ۵ مهره کمری و به جای ۶ مهره کمری دارند.
[irp posts=”5959″ name=”مشکلات روانی در اسب”]
از دیگر نژادهای اسب ایرانی میشود به اسب ترکمن اشاره کرد .اسب ترکمن گونهای از زیباترین اسبها است که در منطقه ترکمن صحرا زیست کرده و پرورش مییابد .رنگ آنها بیشتر خاکستری رنگ و بدنی کشیده و لاغر دارند .شکم آنها بر خلاف بسیاری از نژادهای دیگر اسبها، تخت و به معنی دیگر شکم آنها لاغر است .صادرات این اسب به خارج از کشور ممنوع شده است.
اسب ترکمن اسبی است دارای ویژگیهای منحصربهفردی از جمله: قد ۱۴۸ تا ۱۵۵ سانتیمتر، گوشهای بلند ومتحرک، سینه فراخ و متناسب، کَپَل کم شیب، مفاصل قوی، سمهای محکم با زاویه مناسب، تحمل حرکات سنگین ورزشی و…است .رنگهای اصلی این نژاد کهر، نیله، کرنگ، سمند و قره کهر میباشد.
نژادهای شناخته شده از اسب ترکمن در چهار گروه: یموت، آخال تکه، چناران (مخلوط از تلاقی اسب ترکمن وعرب) و گوگلان (منقرض گردیده( دسته بندی شدهاند.
اسب ترکمن اندامی کشیده، دُمی باریک، سر و گردن زیبا دارد .برای ذخیرههای ژنتیک این اسب در سال های گذشته، تقاضای جهانی شده است .اسب ترکمن در نزد ترکمنها پیشینهای طولانی در سنن و زندگی صحرانشینی وجنگ وگریزها درگذشته داشته است .
امروزه خالصترین اسبهای ترکمن ایران را در ترکمن صحرا) استان گلستان) و منطقه راز و جرگلان از توابع استان خراسان شمالی میتوان یافت که بیشترین جمعیت این اسب را دارا میباشد .خوشبختانه در سالهای اخیر توجه بیشتری به تولید اسبهای ترکمن شدهاست .تعدادی اندک و پراکنده از این نژاد توسط علاقهمندان در تبریز، اصفهان، تهران و همدان نیز نگهداری میشوند .
از دیگر نژاد های اسب ایرانی میتوان به اسب کاسپین یا اسبچه خزراشاره کرد که با قدمت بیش از ۵ هزار سال به عنوان یکی از قدیمیترین نژادهای اسب موجود در جهان تا سال ۱۳۴۵ پیش منحصراً در ایران وجود داشت. نام رسمی این اسب در ایران بنابر اعلام وزارت جهاد کشاورزی ایران مطابق با نام بومی و بین اللملی اسب کاسپین است .این نژاد جد اولیه کلیه اسب های خونگرم دنیا است .خاستگاه اصلی و اولیه این نژاد در مازندران است.
سرعت اسبها
در حالت طبیعی و پایه، همه اسبها برای جابجایی با چهار گام حرکت میکنند، در حالت قدم رو یا پایه، سرعت اسب بهطور میانگین ۴ تا۶ کیلومتر بر ساعت است .اگر به صورت دو گام-دو گام بجهد (هر بار دوپا به صورت قطری) در آن صورت سرعتش به ۱۳ تا ۱۹ کیلومتر بر ساعت میرسد، اگر به صورت سه گام-سه گام بجهد سرعتش به ۱۹ تا ۲۴ کیلومتر بر ساعت میرسد و اگر به صورت چهارنعل بتازد بهطور میانگین به ۴۰ تا ۴۸ کیلومتر بر ساعت میدود .بالاترین سرعت ثبت شده برای تاختن چهارنعل است که در بازه زمانی کوتاه، ۸۸ کیلومتر بر ساعت بودهاست .علاوه بر این چهار روش راه رفتن، روشهای دیگری هم وجود دارد که ممکن است بسته به نژاد و ساختار اندام اسب در توان حیوان نباشد.
از جمله سریعترین نژادهای اسب میتوان به نژاد تروبرد ( ،(Thoroughbredنژاد کوارتر ( ،(Quarter Horse نژاد ایرانی (به اشتباه ،(Arabian نژاد آپالوسا (Appoloosa) و چند نژاد دیگر اشاره کرد.
[irp posts=”5274″ name=”معرفی اسب پونی، یک نژاد بسیار زیبا”]
حال به بررسی رفتارهای دیده شده از اسب در فیلم میپرازیم .در اغاز این فیلم اولین رفتاری که از اسب قابل مشاهده است رفتار زایمانی است.
دوران بارداری اسب ماده (مادیان( نزدیک به یازده ماه است و معمولا حاصل آن یک کره اسب است؛ کمتر دیده شده که یک اسب دوقلو به دنیا آورد .نوزاد اسب اندکی پس از آنکه به دنیا آمد میتواند روی پاهایش بایستد و بدود .کرهها پس از چهار تا شش ماه از شیر گرفته میشوند و خوراک معمولی دارند.
زایمان اسب در سه مرحله اتفاق میافتد:
مرحله اول که ممکن است چند روز قبل از زایمان آغاز گردد، شروع انقباضات رحم است .از واکنشهای رفتاری اسب، بی قراری است و از واکنش های بیولوژیکی بدن جانور، خروج مایع زرد رنگ غلیظی مانند عسل به نام واکس از نوک پستان است و حیوان درد کمی دارد و عضلات شکم و پهلوها کشیده میشود .
مرحله دوم مرحله اصلی زایمان است و با دردهای متناوب شکمی آغاز می گردد .این مرحله سریع و نهایت در مدت ۲۵ دقیقه اتفاق میافتد در این مرحله جانور عصبی است و به تهیگاهش نگاه می کند، عرق کرده و مرتبا ادرار میکند.
مرحه سوم دفع پردههای جفت است که بین یک و نیم تا سه ساعت طول میکشد.
از جمله اتفاقات رفتاری که ممکن است در اسبها بعد از زایمان دیده شود، عدم خو گرفتن مادر و کرّه است به این صورت که رفتار اسب با کره خود متفاوت است. برخی کره را به راحتی قبول میکنند و برخی به مرور زمان کره اسب را قبول میکنند مانند اسب هایی که برای بار اول زایمان میکنند .در صورتی که کره شیر نمیخورد یا اسب از پذیرفتن امتناع می کند باید حتماً به کره کمک کرد که شیر بخورد و به تدریج هم مادر و هم کره عادت کنند.
درصحنه ای دیگر شاهد بلند شدن اسب روی دوپا هستیم .این عملی است برای نشان دادن رنجش و آزردگی آنها .علت آن ممکن است اسب سواری باشد یا ممکن است به خاطر مزاحمت اسب یا ادمی باشد که پشت جانور قرار گرفته است که معمولا اسب در این شرایط آماده ی لگد زدن میشود.
در صحنهای دیگر از فیلم اسب با پنجه به زمین میکوبد .آن ها این حرکت را معمولا به صورت یک نیم دایره انجام میدهند .اسبها این حرکت را به دلایل مختلفی انجام میدهند .اسبی که بی حوصله و خسته است این کار را انجام میدهد که نشان میدهد اسب از ایستادن خسته شده و آماده ی راه رفتن است .اسبهایی که استرس دارند نیز ممکن است در زمان غذا خوردن این کار را انجام دهند و با از بین رفتن علت ایجاد استرس در اسب این رفتار نیز متوقف میشود .کوبیدن سم روی زمین به دلیل عصبانیت به ندرت اتفاق میافتد اما نشانه کمبود توجه در اسب است در این مواقع شدت ضربات قوی تر است و با نزدیک کردن گوش ها به هم اتفاق می افتد و در اسب های آزاد این رفتار قبل از حمله و با تاختن اسب انجام میشود.
افسار وسیلهای است برای هدایت و فرمان پذیری اسبها .در دنیای باستانی، از رام کردن با بستن محکم گردن، برای آرام کردن اسبهایی که گاری را حمل میکردند استفاده میشد .این کار، باعث محدود شدن توانایی اسب در تلاش و کوشش برای رهایی یافتن میشد چون همواره با این کار باعث محکم تر شدن دور گردن خود میشد .در یکی از نقاشی هایی که به ۴٠٠ سال قبل از میلاد برمیگردد، اولین افسار زدن بر گردن اسب، به همراه ردپایی از وصل بودن اسب به ارابهها با مالبند نشان داده شده است .افسار محکمی که دور گردن اسب بسته میشد، به تدریج با یک بند چرمی که به سینه بسته میشد، جایگزین شد و اما سرانجام افسار مخصوص اسب توسط کشور چین در قرن ۵ ام میلادی اختراع شد.
در صحنههایی از فیلم شاهد سعی آلبرت در شرطی کردن اسب هستیم به طوری که بعد از مدتی اسب با شنیدن صدای سوت به سمت صدا رفته و آماده دیدار صاحبش باشد .در طبقه بندی انواع یادگیری شرطی شدن رفتار بازتابی یا رفتار پاسخگر ساده ترین نوع یادگیری است. هرنوع تغییری که که بر اثر تجربه در رفتار بالقوه فرد یادگیرنده ایجاد شود که در عملکرد او قابل مشاهده باشد و نتوان آن را به رشد ربط داد یادگیری نامیده میشود.
در صحنهای دیگر وقتی آلبرت سوار بر جوئی با سرعت میتازد به یک مانع میرسد و جوئی به جای پرش متوقف میشود و آلبرت، در هوا به پرواز در میآید .از مهم ترین دلایل نپریدن اسب از مانع ترسیدن اسب است .مثل کودکی که برای پریدن از جوب دور خیز میکند اما به هنگام رسیدن به جوب میترسد و سعی در توقف دارد .از طرفی نمیشود منکر لزوم اموزش این امر به اسب شد و یک اسب باید برای آمادگی برای پرش ،مقدماتی را پشت سر بگذارد.
در صحنهای دیگر آلبرت سعی دارد با کمک جوئی زمین را شخم بزند .از اسبها در مزارع استفاده های گوناگونی میشود.کارهایی که اسب های مزرعه میتوانند انجام دهند این است که مانند تراکتورها، اسبهای مزرعه میتوانند چمن چینی کنند، جمع آوری و شن کشی کنند و یونجهها را بسته بندی کنند .آنها همچنین میتوانند گاری را حمل کنند (بکشند) و میتوانند در مزرعههای کوچک و یا در بهره برداری های بزرگ غلات همکاری کنند .همچنین آنها میتوانند کُنده های درخت را از میان انبوه چوبها به بیرون بکشند و به بالای مثلاً یک تپه ببرند، کاری که تراکتور برای انجام آن نیاز به یک راه برای دسترسی به تپه دارد .بنابراین چنین اسبهایی به عنوان کارگران قابل اعتماد میتوانند در کنار انسان باشند.
حال میخواهیم به چندین نژاد اسب پرورشی که برای کشاورزی و بارکشی میتوان از آنها استفاده کرد اشاره کنیم: اسب کلایدسدیل (Clydesdale)، این اسب بسیار قوی و آبدیده است و برای حمل گاری و تریلر مناسب است. اسب بلژیکی (Belgian)، در میان اسبهای بارکش، اسبهای بلژیکی با هیکل قوی و خشن خود شناخته میشوند .این اسب ممکن است آرام حرکت کند و بدنی غیراستاندارد از نظر ظاهری داشته باشد اما این حیوان بسیار مطیع است و همین امر باعث استفاده از آن در این زمینه شده است.
اسب پرچرونPercheron) )، این اسب به بزرگی اسب بلژیکی نیست اما به طور معمول از کلایدسدیل بزرگتر است و تنها به خاطر توانایی که در خوب راه رفتن دارد، در این زمینه شناخته میشود .اسب شایر (Shire)، این اسب یکی از بزرگترین و قوی ترین اسبهای جهان است .این اسب به خاطر استحکام و خلق و خوی خوبی که دارد برای شخم زدن مزرعه، کشیدن الوار و کشیدن واگنهای مزرعه و گاری استفاده میشود.
اسب سوفولک (Suffolk)، این اسب برای کار در مزرعه بسیار خوب و پرانرژی است، قوی و نیرومند است و علاقه به کار کردن دارد و بسیار با بنیه و متمرکز است.
اسب نروژی (Norwegian Fjord)، این اسب به نسبت اسبهای کوچک جثه که فوایدی دارند، بسیار قوی و نیرومند است و برای کار در مزرعه و سوارکاری بسیار مناسباند.
بخش اول رفتار شناسی این فیلم با تمام شدن زندگی جوئی به عنوان یک اسب مزرعه به پایان رسید .با ادامه این فیلم و آغاز زندگی جوئی به عنوان یک اسب جنگی در شماره بعد در خدمت شما عزیزان خواهیم بود.
نویسندگان: منیر محمد علیزاده و علیرضا حاجی میرزایی