در دنیا کم نیستند کسانی که دلشان می خواهد حیوانی خانگی داشته باشند اما به دلیل آلرژی این همنشینی را بیخیال می شوند یا پیه مشکلات را به تن می مالند. البته تک و توک خانواده هایی مثل خانواده باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا هم هستند که با توجه به داشتن آلرژی نسبت به سگ و اجبار در نگهداری از این حیوان در کاخ سفید، از نژادهایی که آلرژی ایجاد نمی کنند، استقبال می کنند. اما چه برای آنها که حیوانی در خانه دارند و چه آنها که در فکر آوردن یک حیوان هستند، خوب است بدانند این آلرژی چیست، از کجا می آید و چطور باید با آن برخورد کرد؟
حیوانات خانگی چه می کنند؟
هر چند ممکن است حیوانات خانگی، افراد را از تنهایی بیرون آورند، ولی همین موجودات به ظاهر بی آزار، می توانند اطرافیان و حتی همسایگان را دچار دردسرهای گاهی جبران ناپذیر کنند. مهم ترین مشکلی که نگهداری از حیوانات خانگی برای بدن ایجاد می کند، بیماریهای تنفسی است. یکی از مهم ترین بیماری های تنفسی آن است که اگر فردی آلرژی یا آسم داشته باشد، با نگهداری از حیوانات خانگی احتمال بهبود نیافتنش زیاد می شود. در این رابطه معمولا کودکان حساسیت بیشتری از خود نشان می دهند. اگر کودکی از زمان طفولیت با حیوانات خانگی تماس داشته باشد، زمینه ایجاد آلرژی (حساسیت) در او بسیار زیاد می شود.
از کجا بفهمیم آلرژی یا حساسیت داریم؟
نشانه هایی از قبیل خارش، چشمهای اشک آلود و قرمز، جوش، آبریزش بینی، عطسه، سرفه یا خس خس سینه که در طول سال (نه صرفا فصل های خاص) رخ می دهند، می توانند نشانه هایی از آلرژی نسبت به حیوان خانگی باشند.
حتی این نشانه ها ممکن است زمانی رخ دهند که شما در تماس مستقیم با حیوان ۔ نیستید، زیرا این ماده های آلرژی زا در کل محیط داخل خانه یافت می شوند. البته تعیین اینکه آیا آلرژی ما ناشی از حیوان خانگی یا چیز دیگری است، کمی دشوار است. اما اگر مبتلا به آلرژی شده اید و نشانه های آن به طور دائم شما را آزار می دهد، با مراجعه به متخصص و دادن آزمایش متوجه خواهید شد حساسیت شما به حیوان خانگی است یا عوامل دیگر.
آلرژی به حیوان چیست؟
آلرژی به حیوانات خانگی، واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به پوست، بزاق، ادرار یا مدفوع حیوانات است. به این معنا که اگر کودکی نسبت به حیوانات آلرژی دارد، بقایای بدن حیوان را تنفس کند یا با بزاق، مو، پوست یا مدفوع حیوان تماس پیدا کند، سیستم ایمنی بدن او اعلام خطر کرده و هیستامین و دهها ماده شیمیایی دیگر را برای مبارزه با ماده آلرژی زا آزاد می کند. از سوی دیگر برخی حیوانات خانگی بیماری ای ایجاد می کنند که به آن افزایش حساسیت (Hypersensitivity pneumonitis) می گویند.
در صورت ابتلا به این بیماری و عدم تشخیص به موقع و خارج نکردن حیوان از محیط زندگی، متاسفانه امکان از بین رفتن بافت ریه وجود دارد. این بیماری اصلا قابل درمان نیست و فرد مبتلا در نهایت با مساله پیوند ریه مواجه خواهد شد. بیماری دیگری که از پرندگان به انسان منتقل می شود پسیتاکوز است. این بیماری هم روی دستگاه تنفسی تأثیر گذار است. اگر کسی به حیوان خانگی وابستگی دارد، باید آزمایش های پوستی را جهت شناسایی مواد آلرژی زا انجام دهد و در صورتی که جواب این آزمایش ها مثبت بود، بهتر است زندگی کردن در کنار حیوان خانگی را فراموش کند.
توصیه هر روز حیوان خانگی تان را برس کنید و سر موقع او را حمام ببرید تا پوسته ریزی بدن او کاهش یابد. البته این کار باید توسط شخصی که آلرژی ندارد، در خارج از خانه انجام شود. به حیوانات خانگی اجازه ندهید که روی مبلمان بنشینند و در صورت لزوم، مبلمان را با پلاستیک بپوشانید
نباید فراموش کرد که متاسفانه حتی زمانی که از خانه دور باشید، باز هم ممکن است نسبت به حیوان واکنش نشان دهید و در واقع دور کردن سگ یا گربه از خانه برای یک مدت آزمایشی نمی تواند کمک چندانی به شما کند، زیرا ممکن است بقایای بدن حیوان به اندازه کافی در خانه وجود داشته باشد که حتی وقتی که خود حیوان در خانه نیست هم باعث بروز آلرژی شوند. بنابراین باید مدتی طولانی از خانه دور بمانید تا مشخص شود آیا شما در غیاب حیوان بهتر شده اید یا نه.
آیا می توان از بروز آلرژی نسبت به حیوان خانگی مان پیشگیری کرد؟
احتمالا پاسخ این سوال منفی است، اما این آلرژی ها معمولا قابل درمان هستند و در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده میشوند و در بسیاری موارد با افزایش سن رفع می شوند.
توصیه: همیشه پس از دست زدن به حیوانات خانگی دستتان را بشویید و از دست زدن یا در آغوش گرفتن آنها پرهیز کنید
کدام حیوانات آلرژی زا ترند؟
پرندگان به صورت کلی بسیار آسیب رسان هستند و در مرحله بعد سگ و گربه بیشترین آسیب را می توانند به دستگاه تنفسی وارد کنند. در این بین بسیاری معتقدند گربه ها، صرف نظر از نژادشان، به یک اندازه آلرژی زا هستند و اجتناب از مواد آلرژی زای بدن آنها دشوارتر از سگ هاست؛ چرا که بقایای بدن آنها ریزتر و چسبنده تر از بقایای بدن سگ هاست و در نتیجه می تواند فواصل بیشتری را همراه باد طی کند و برای مدتی طولانی تر به یک سطح بچسبد. در ضمن از آنجا که گربه ها معمولا در حال لیسیدن موهای خود هستند، احتمال آنکه فرد با بزاق گربه (یک ماده آلرژی زای دیگر) تماس پیدا کند هم بیشتر است. حتی موشها، همسترها و سایر حیوانات جونده خانگی هم به عنوان حیوان مناسب برای افراد آلرژیک توصیه نمی شوند، زیرا هنگامی که این حیوان ها در قفس نگهداری می شوند، نمی توانند از تماس با ادرار یا مدفوع خود جلوگیری کنند. در نتیجه هنگامی که با پوست دست فرد تماس پیدا می کنند، منجر به بروز آلرژی می شوند.
درمان یا چاره کار حساسیت و آلرژی به حیوانات چیست؟
اکثر دامپزشکان بر این باورند که اگر نزدیک شدن به یک حیوان خانگی باعث گرفتگی بینی، عطسه کردن و آبریزش بینی در شما می شود، بهتر است قید زندگی باحیوان را بزنید. اما توصیه هایی هم مطرح است که می تواند کمک کننده باشد یا در صورتی که زندگی با حیوان خانگی اجتناب ناپذیر است، مشکلات آلرژی را کمتر کند.
توصیه: سعی کنید غذای حیوان خانگی خود را به غذای خشک و کنسروهای مخصوص تغییر دهید تا به کاهش ریزش مو و پوسته ریزی از بدن آها کمک شود.
- سعی کنید در خانه از قالی و فرش استفاده نکنید.
- هنگامی که هوا خوب است حیوان را در خارج از خانه نگه دارید و اگر حیوان داخل خانه است، به او اجازه ندهید نزدیک اتاق خواب شخصی برود که دچار آلرژی است.
- از فیلتر هوا یا تهویه مطبوع برای کاهش گردش مواد آلرژی زا در سراسر خانه استفاده کنید.
- از بغل کردن حیوانات خانگی اجتناب کنند.
- با جاروبرقی کردن مداوم، گردگیری و شستشو خانه را پاک نگه دارید.
درمان حساسیت تنفسی چگونه است؟
مهم ترین و نخستین قدم در درمان حساسیت های تنفسی آن است که عامل ایجاد کننده حساسیت را از محیط زندگی خود دور کنید. بنابراین حیوان خانگی نباید به این افراد نزدیک شود، سپس بر حسب میزان و شدت بیماری اقدامات درمانی صورت می گیرد.
برای حساسیت های ابتدایی ترکیبات آنتی هیستامین مصرف کنید و در مراحل شدیدتر بیماری، از ترکیبات کورتون استنشاقی استفاده شود.
برخی از این بیماران که به بیماری افزایش حساسیت مبتلا هستند، به روشهای درمان معمول پاسخ نمی دهند و باید پیوند ریه انجام دهند.