سگ (تاریخچه، انواع نژادها، طول عمر، ساختار بدن و…)

سگ (Canis lupus familiaris)، پستاندار خانگی خانواده Canidae (رده Carnivora). یک زیر گونه از گرگ خاکستری (Canis lupus) است و به روباه ها و شغال ها ارتباط دارد. سگ یکی از دو حیوان بسیار محبوب و پرطرفدار خانگی در جهان است (حیوان دیگر گربه است). بیش از ۱۲۰۰۰ سال با انسان ها به عنوان همراه شکارچی، محافظ و دوست او زندگی کرده است. سگ از گرگ خاکستری به بیش از ۴۰۰ نژاد جداگانه تکامل یافت. انسان ها نقش مهمی در این تکامل داشته اند و باعث به وجود آمدن سگهایی شدند که بتوانند نیازهای مختلف اجتماعی را برطرف کنند. هر چند جزئیات در مورد تکامل سگ ها نامشخص است، اما اولین سگ ها شکارچیانی بودند که دارای حس شدید بینایی و بویایی بودند.

انسانها این غرایز را توسعه داده و طبق نیاز یا میل، نژادهای جدیدی به وجود آوردند. سگ ها در مناطق مختلف دنیا متفاوت ارزیابی می شوند. ویژگی های وفاداری، دوستی، محافظت و محبت باعث شده است که سگ ها جایگاه مهمی در جامعه غربی کسب کنند و در ایالات متحده و اروپا مراقبت و تغذیه سگ ها به یک تجارت چند میلیارد دلاری تبدیل شده است. تمدن غربی به روابط انسان و سگ اهمیت زیادی داده است، اما در برخی از کشورهای در حال توسعه و در بسیاری از مناطق آسیا، سگ ها با همان احترام و حساسیت نگهداری نمی شوند.

در بعضی از مناطق جهان از سگ ها به عنوان نگهبان یا جانوران سنگین یا حتی برای غذا استفاده می شود، در حالی که در ایالات متحده و اروپا سگ ها مورد حمایت و تشویق قرار می گیرند. در مصر باستان در ایام فراعنه، سگ ها مقدس شمرده می شدند. سگها نقش مهمی در تاریخ تمدن بشری بازی کرده اند و جزء اولین حیوانات اهلی شده بودند. آنها در جوامع شکارچی به عنوان متحدین شکارچی و محافظان در برابر شکارچیان از اهمیت بسیاری برخوردار بودند.

وقتی حدود ۷۰۰۰ تا ۹۰۰۰ سال پیش دام اهلی شد، سگها به عنوان نگهبان گله گوسفند، بز و گاو فعالیت می کردند. اگرچه بسیاری هنوز هم به همین عنوان استفاده می شوند، اما سگ ها به شکل قابل توجهی برای اهداف اجتماعی و همراهی استفاده می شوند. امروزه سگ ها به عنوان راهنما برای نابینایان و معلولین یا برای کارهای پلیسی فعالیت می کنند. از سگها حتی در درمانگاهها در آسایشگاهها و بیمارستانها استفاده می شود تا بیماران را به سمت بهبودی تشویق کند. انسان طیف وسیعی از سگهای مختلف را که برای خدمت به انواع عملکردها سازگار شده اند، پرورش داده است. این امر با پیشرفت مراقبت و توجه به دامپزشکی و دامپروری افزایش یافته است.

تاریخچه و منشأ سگ

اجداد سگ

دیرینه شناسان و باستان شناسان تشخیص داده اند که حدود ۶۰ میلیون سال پیش پستاندار کوچک، دقیقاً مانند راسو، در مناطقی که هم اکنون بخش های آسیا هستند زندگی می کرد. به آن Miacis گفته می شود، این جنس جد حیواناتی شد که امروزه به عنوان canids شناخته می شوند: سگ، شغال، گرگ و روباه. حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون سال پیش Miacis به اولین سگ واقعی یعنی Cynodictis تکامل یافت. این حیوان با اندازه متوسط، دارای یک دم بلند و بدن پوشیده از مو بود. در طول هزاره ها، Cynodictis به دو شاخه، یکی در آفریقا و دیگری در اوراسیا تبدیل شد. شاخه اوراسیا Tomarctus نامیده می شد و از مادران گرگ، سگ و روباه است.

زمان و محل اهلی کردن سگ ها چندان مشخص نیست ولی بحث قابل توجهی در آن صورت گرفته است، اما شواهد ژنتیکی قوی وجود دارد که نشان می دهد اولین اتفاقات مربوط به اهلی شدن در جایی در آسیای میانه قبل از ۱۵۰۰۰ سال پیش رخ داده است. برخی از مطالعات ژنتیکی نشان می دهد که گرگ ها ۱۶٫۳۰۰ سال پیش برای خدمت به عنوان دام در چین اهلی شده اند. با این حال، مطالعات ژنتیکی دیگر نشان داده اند که اهلی شدن سگ ها از اوایل ۱۸۸۰۰-۳۲٫۱۰۰ سال پیش در اروپا آغاز شد یا اینکه سگهای اولیه با قدمت حدود ۱۲۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰ سال پیش، از یک گونه کوچک از گرگهای خاکستری ناشی می شدند که در هند بوده است. پس از آن، این گرگ – معروف به Canis lupus pallipes – به طور گسترده در سراسر اروپا، آسیا و آمریکای شمالی پخش شد.

با این حال، یک مطالعه ژنتیکی که مقایسه DNA سگها و نشان می دهد سگها و گرگهای مدرن متعلق به دودمانهای جداگانه ای هستند که یک جد مشترک دارند. همچنین ممکن است که برخی از سگهای امروزی نه از گرگ بلکه از شغال به وجود آمده باشند. این سگ ها، که در آفریقا میتوان آنها را پیدا کرد، ممکن است باعث به وجود آمدن برخی از نژادهای بومی حال حاضر آفریقا شده باشد. یک مطالعه ژنتیکی که به بررسی مهاجرت سگ ها به قاره آمریکا پرداخته است شواهدی را نشان داد که سگ ها بیش از ۱۵۰۰۰ سال پیش اولین انسان ها را به مکان جدید همراهی نمی کردند. این مطالعه نشان می دهد که سگ ها فقط ۱۰،۰۰۰ سال پیش به آمریکا آمده اند.

مهم نیست که انها از چه منشا ای هستند، تمام گوشتخواران اجداد سگ دارای خصوصیات مشترک خاصی هستند. ماده ها غدد پستانی دارند. نژادهای اولیه دارای گوشهای بلند و پوزه های برجسته شبیه به نژادهای شمالی امروزی بودند. بیشتر گوشتخواران از ساختارهای مشابه دندانی برخوردارند، که این یک راه است که متخصصان دیرینه شناسان توانسته اند آنها را شناسایی کنند. آنها دو مجموعه دندان، دندانهای شیری و دندانهای دائمی ایجاد می کنند.

Canids بر خلاف حیواناتی مانند خرس که پاهای صاف دارد و روی پاشنه های آن راه می رود، روی انگشتان یا در واقع روی پنجه خود راه می رود. سگها مانند اکثر پستانداران بدن پوشیده از مو دارند و از نظر هومیوترمیک هستند، یعنی یک ترموستات داخلی وجود دارد که به آنها اجازه می دهد با توجه به دمای خارج بدن، دمای بدن خود را در سطح ثابت حفظ کنند (حیوانات خونگرم).

منشأ نژادهای سگ

هنگامی که مشخص شد که سگها سریعتر و قوی تر بودند و بهتر از انسان می دیدند و می شنوند، آنهایی که در این زمینه برتر بودند و بهتر این ویژگی ها را نشان می دادند، بهتر توانستند در کنار انسان وفق پیدا کنند. گروه سایت هوندها در خاورمیانه مورد احترام بود، در حالی که در اروپا سگ های قدرتمندی همچون ماستیف برای محافظت از منزل و جلوگیری از آسیب مسافران بیشتر مورد توجه فرار داشت. زمانی که با تغییر جامعه و روی آوردن مردم به کشاورزی – علاوه بر شکار – این شغل به ابزاری برای پایداری زندگی تبدیل شد، نژادهای دیگر سگ نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفتند.

سگ های نگهبان و نگهبانی برای حفاظت از گله هایشان برای کشاورزان مهم بودند. در همین زمان، نژادهای کوچک به عنوان بازی و همراه برای خانواده های نجیب مطلوب شدند. پیکینیزها در چین و نژادهای ظریف و کوچک مانند چی هوآ هوآ نیز در کنار دام ها پرورش داده می شدند. نژادهای تریری بطور عمده در انگلستان، برای مراقبت از انبارها از جوندگان پرورش داده و نگهداری می شدند. بسیاری از نژادها خیلی قدیمی هستند، در حالی که برخی دیگر به تازگی در دهه ۱۸۰۰ در زندگی انسان ها گسترش پیدا کردند.

صفات و عملکردهای جسمی سگ

مشخصات عمومی سگها

سگ ها در طیف گسترده ای از شکل ها و اندازه ها قرار می گیرند. دشوار است تصور کنید که یک گریت دین بزرگ و یک پودل کوچک از همین گونه هستند، اما از نظر ژنتیکی با همان ویژگیهای آناتومیکی یکسان هستند. همه سگ ها ۷۸ کروموزوم یا ۳۹ جفت کروموزوم دارند (انسانها ۲۳ جفت دارند). دمای طبیعی (رکتال) یک سگ بالغ ۱۰۰-۱۰۲٫۵ درجه فارنهایت است.

دندان‌های سگ

سگها دو مجموعه دندان دارند. بیست و هشت دندان شیری در سن شش تا هشت هفته این دندان ها شروع به درآمدن می کنند. در اینز مان توله سگ ها ۶-۷ ماهه هستند. همه ی این دندان های شیری  با ۴۲ دندان دائمی جایگزین می شوند. دندان های دائمی شامل دندان های ثنایایی هستند که برای گره زدن و نیش استفاده می شوند. دندان های نیش، که گوشت را پاره و خرد می کنند.

و دندان های مولار و پره مولار، که غذا را خرد و له می کنند. به طور خلاصه، دندان های سگ به عنوان سلاح و ابزاری برای بریدن یا پاره شدن غذا استفاده می شود. روند درآمدن دندان برای توله سگ ها دشوار است. لثه های آنها صدمه دیده و متورم می شود و ممکن است اشتهای خود را از دست دهند و یا ممکن است اسهال متناوب داشته باشند.

ساختار اسکلتی سگ

ساختار اسکلتی سگ از ۳۱۹ استخوان تشکیل شده است. اگر دم سگ در هنگام تولد متصل یا غایب باشد، بدیهی است که استخوان های کمتری در این اسکلت وجود دارد. ماهیچه ها و تاندونهای یک سگ شبیه به عضلات یک انسان است. با این حال، عضلات فوقانی بدن سگ نیمی از وزن بدن را تحمل می کند و از سلول های عضلات انسانی بهتر رشد می کند. توزیع وزن بین اندام های جلو و عقب سگ نسبتاً مساوی است.

سگها حیوانات دونده ای هستند به جز آنهایی که برای اهداف خاصی پرورش داده می شوند. به عنوان مثال، بولداگ، با سر بزرگ و پاهای کوتاه، نمی تواند حیوانی باشد که برای بازی متولد شده باشد. با این حال، اکثر سگها برای دویدن در مسافت های طولانی کارآمد هستند، به شرطی که از نظر جسمی برای چنین فعالیت هایی آموزش و تمرین داده شوند. ساختمان استخوان های شانه و لگن و نحوه ی ایجاد مفصل آنها با استخوان های پا و ستون فقرات به اکثر نژاد ها اجازه می دهد تا بتوانند به سهولت بدوند. نژادهای خاصی دارای ویژگی های مشخصی هستند که توسط انسان انتخاب شده اند.

ژرمن شیپرد آلمانی به “قایق پرواز” معروف است. کشش شدید پاهای جلو و عقب باعث می شود این طور به نظر برسد که گویی سگ در حالبلند شدن یا پرواز کردن است، اگرچه یک پا همیشه روی زمین می ماند. یکی دیگر از سگ های منحصر به فرد، گری هوند است. این سگ به دلیل سرعت زیاد، پشت سر هم پرورش یافته است. ستون فقرات به طور غیرمعمول انعطاف پذیر است و به سگ این اجازه را می دهد تا منقبض شود و چهار پا را به طور هماهنگ باز و بسته کند. به موجب آن هر چهار پا به طور هم زمان از زمین خارج می شوند.

سایر نژادها نیز دارای ویژگی های منحصر به فرد هستند. افغان هوند برای تعقیب و بازی در مسافت های طولانی در زمین های صخره ای بسیار آداپته است. ساختار آن انعطاف پذیری زیادی را از طریق مفاصل باسن و قسمت تحتانی کمر امکان پذیر می کند و این سگ را قادر می سازد که به سرعت در یک ناحیه کوچک بچرخد. در عوض، دارچین با پاهای کوتاه بلند و کم است. این سگ برای شکارچیان زیرزمینی پرورش داده شده است، و شکل آن اجازه می دهد تا در جستجوی طعمه خود وارد تونل های زیرزمینی شود.

حواس سگ

سگها نیز مثل انسان ها داری حواس پنج گانه هستند. با این حال، برخی از آنها بسیار پیشرفته و توسعه یافته و برخی دیگر در مقایسه با انسانها از نقص برخوردارند. حس بویایی سگها به مراتب قوی تر و بی اندازه بهتر از انسان است. سگها برای کارهایی نظیر ردیابی افراد گمشده، حفر زیر زمین و ردیابی مواد سمی مانند گازها، مورد استفاده انسانها قرار می گیرند.

سگها می توانند مواد مخدر، مواد منفجره و بوی صاحبان خود را کشف کنند. با این حال، همه سگ ها در حس بویایی یکسان عمل نمی کنند. بعضی از نژادها، مانند ژرمن شیپرد و بلاد هوند، حواس بویایی قوی تری نسبت به بقیه دارند. شخص برای مشارکت در ردیابی هیچ وقت یک نژاد کوتاه بینی مانند پاگ را انتخاب نمی کند. حس چشایی سگ نسبت به انسان بسیار ضعیف است. اگر مجبور شوند به تنهایی زندگی کنند، سگها تقریباً هر چیزی را بدون هیچ گونه تبعیض می خورند.

سگها احساس شنوایی بسیار قوی ای دارند. نژادهای بومی گوش های بزرگ، راست و بسیار متحرک داشتند که به آنها این امکان را می داد که صداها را از مسافت زیاد از هر جهت به خوبی بشنوند. برخی از نژادهای جدید نسبت به سایرین از شنوایی بهتری برخوردار هستند اما همه آنها می توانند صداهایی را که گوش انسان ها نمی تواند آن  را بشنود. سگها می توانند صداهای ۳۵۰۰۰ لرزش در هر ثانیه را ثبت کنند (در مقایسه با ۲۰،۰۰۰ در ثانیه در انسان) و همچنین می توانند گوش داخلی خود ببندند تا صداهای منحرف را فیلتر کنند.

بینایی یک سگ به اندازه حس بویایی جذاب و قوی نیست و به طور کلی تصور می شود که سگ ها در درک رنگ ها ضعیف هستند. برخی نژادها مانند سالوکی و افغان هوند برای تعقیب بازی در مسافت های طولانی ایجاد شده اند و این سگها می توانند به خوبی مورد خود را ببینند تا هر حرکتی را در افق تشخیص دهند. به طور کلی سگها می توانند در نور ضعیف بهتر از انسان باشند اما نه در نور روشن. آنها بینایی وسیع تری نسبت به انسان دارند زیرا چشمان آنها در طرفین سر آنها تنظیم شده است، اما آنها به اندازه کافی برای تمرکز روی اشیاء در فاصله نزدیک و یا در مسافت های طولانی ماهر نیستند.

سگ ها پلک سوم دارند، غشایی که باعث محافظت از چشم در برابر تحریک کننده ها می شود و بعضی اوقات جلوی چشم قابل مشاهده است. سگها به لامسه، یعنی حس پنجم حساس هستند و از این حس برای برقراری ارتباط با یکدیگر و  انسان ها استفاده می کنند. یادگیری محلی که یک سگ در لمس آن تحریک یا باعث آرامشش می شود بخش مهمی است و در آموزش یک توله سگ یا ارتباط با سگ بالغ مفید است.

پوشش بدن سگ‌ها

سه نوع اساسی از مو وجود دارد: کوتاه (مثل یک پوینتر یا دوبرمن پینچر)، متوسط (همانطور که بر روی یک ایریش ستر یا سیبرین هاسکی قرار دارد) و طولانی (همانطور که بر روی یک چاو چاو یا سگ مالتی). در این دسته از موها نیز انواع درشت و ریز مو وجود دارد.

بیشتر سگها پوشش خود را فصلی می ریزند. این یک اتفاق طبیعی است که به میزان زیادی به میزان نور روز موجود بستگی دارد. هرچه روزها کوتاه تر می شوند، پوشش سگ ضخیم تر و طولانی تر می شود. در بهار سگ شروع به ریختن پوشش خود می کند و رشد آن در طول تابستان بیشتر طول می کشد. دما بر میزان پوشش بدن یک سگ تأثیر می گذارد. سگهایی که در تمام طول سال در شرایط آب و هوایی گرم زندگی می کنند به ندرت پوشش موی ضخیم تری به نسبت آنهایی که درمناطق سرد زندگی می کنند دارند.

رفتارشناسی سگها

سگ ها و گرگ ها حیوانات قلمرویی هستند. دسته های گرگ به دلیل نیاز به شکار بازی، سرزمین های بزرگ را به عنوان قلمرو خود انتخاب می کنند، در حالی که سگ ها بر اساس محدودیت های صاحبانشان قلمرو خود را انتخاب می کنند. گرگها و سگهای نر مرزهای سرزمینی خود را با ادرار کردن و مالیدن عطر و بوی خود در زمین یا روی درختان علامت می زنند تا سایر حیوانات را از حضورشان هشدار دهند.

نژادهای سگ

سگ های ورزشی مانند پوینتر، اسپنیل، رتریور، ستر، ویزلا و ویماینر

سگ های هوند مانند ست هوند و سایت هوند ها. داشهوند و گری هوند، افغان هوند، سالوکی، باست هوند، بیگل و سگ های دیگری که معمولا به عنوان شکارچی از آنها استفاده می شود ولی با سگ های ورزشی تفاوت زیادی دارند.

تریرها: گروه تریر شامل سگهای بزرگ و کوچک است، اما اعضای این گروه بیش از سایرین دارای یک جد مشترک و ویژگی های رفتاری مشابه هستند. تریرها برای پاک کردن انبارها و اصطبل ها از جوندگان موذی پرورش داده شدند. طبقات عالی از سگهای فاکس هوند استفاده می کردند. آنها همچنین به جنگیدن با یکدیگر در گودالها پرورش داده شدند – از این رو به نام پیت بول نامیده می شود. در اواخر دهه ۱۹۰۰، جنگ سگ ها در بیشتر ایالت ها و کشورهای جهان غرب غیرمجاز شد و این سگ ها پس از آن برای دوستی و رفاقت با انسان ها پرورش داده می شدند.

سگهای کار

این گروه از سگها به روشهای بسیار عملی و اختصاصی برای خدمت به انسانها پرورش داده شدند. آنها سگهایی هستند که بیشتر با محافظت، هدایت، راهنمایی، محافظت، کشیدن یا نجات جان افراد در ارتباط هستند. سگهای کاری در ابعاد متوسط تا بزرگ هستند، اما همه با ساختار محکم و عضلانی قوی هستند. سگهای کار با قدرت و هوشیاری، هوش و وفاداری شناخته می شوند. از جمله نژادهایی که بیشتر با نگهبانی از خانه، شخص یا املاک در ارتباط است آکیتا، باکسر، بول مستیف، دوبرمن پینچر، گزیت دین، مستیف، رتوایلر  است.

سگهایی که برای مراقبت از دامها پرورش داده می شوند، کوموندور و کواز هستند. در انگلیس، سگهای کوهستان پیرنه نیز در این گروه مانند همه سگ های گله دار شناخته می شوند، و در کانادا، سگهای اسکیمو نیز گنجانده شده اند. همچنین در گروه کار سگهایی قرار دارند که برای کشیدن، اسکان و نجات پرورش می دهند. این موارد شامل آلاسکا مالاموت و سیبرین هاسکی، ساموید و سنت برنارد است. پودل های سه گونه (استاندارد، مینیاتوری و توی) بخشی از این گروه در انگلیس هستند.

نژادهای دیگری نیز مانند سگهای تویز که بیشتر در آپارتمان ها نگهداری می شود نیز وجود دارند که به عنوان سگ های خانگی و همراه شناخته می شوند و سگ های آرام، مهربانی هستند.

طول عمر سگ‌ها

یک توله بعد از تولد با سرعت رشد می کند و در مدت کوتاهی به یه سگ بالغ تبدیل می شود. طول عمر یک سگ می تواند به خیلی از فاکتورها مرتبط باشد. مانند شرایط محیطی، نژاد سگ، رعایت بهداشت، تمرینات ورزشی و تغذیه سگ و … بعضی سگ ها مانند خانواده اشپیتز و و فکس تریر ها طول عمر بیشتری دارند. آنها می توانند حدود ۱۸-۲۰ سال عمر کنند. یکسری نژاد ها هم مانند باکسر و ژرمن شیپرد هم طول عمر کمتری دارند. حدود ۱۲-۱۳ سال.

فعال ترین سنین زندگی سگ ها بین سال های ۳-۵ سالگی می باشد. در این سن سگ ها به نهایت رشد فیزیکی و تربیتی خود می رسند. بعد از سن ۸ سالگی کم کم فعالیت های سگ کاهش می یابد و حالت افتادگی پیدا خواهند کرد. سگ هایی که در محدوده ی این سنین قرار دارند تمایل دارند در محیط های آرام و بدون تنش قرار داشته باشند. معمولا خواب هستند.

مخصوصا در زمستان ها تمایل دارند در کنار رادیاتورها . مکان های گرم بخوابند. وقتی از یک سگ نگهداری می کنید نباید فقط به ویژگی طول عمر هر نژاد توجه داشته باشید، بلکه باید به عوامل دیگری که روی عمر اثرگذار هستند نیز توجه ویژه ای داشته باشید. مانند سلامت وراثتی آن نژاد، نحوه ی مراقبت شما، و یا اینکه احتمال مریض شدن یا مجروح شدن آن وجود دارد یا نه. برای اینکه حیوانی با طول عمر مناسبی داشته باشید حتما از راهنمایی های یک دامپزشک در کنار خود استفاده کنید.