تصمیم گیری درباره داشتن یا نداشتنش آکواریوم آب شور و راه اندازی آن معمولا از جمله تصمیمات سخت و کارهای پراسترس و پردغدغه برای علاقه مندان به دنیای زیر آب است. این نگرانی و تردیدها چندان هم بیراه نیست؛ چراکه اولا برخلاف ماهی های آب شیرین، ماهی های آب شور حساسیت بالایی دارند و نگهداری ازشان دقت و توجه زیاد و ویژه ای می خواهد و کمی کوتاهی با بی توجهی به آنها و در نتیجه تغییرات هر چند اندک در محیط زندگی شان می تواند منجر به مرگ شود.
ضمنا آکواریومی که برای این ماهی ها تهیه می شود، به دلیل همان حساسیتی که گفته شد نیازمند تجهیزات دقیق و زیاد است و قیمت خود ماهی ها هم چون از مناطق دور و اقیانوس ها آورده می شوند، بالاست. طوری که قیمتشان از حدود ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان شروع شده و بالاتر می رود.
اما در عوض از لحاظ رنگ و شکل بسیار متنوع اند و می توانند حسابی بیننده را سرگرم کنند. به این ترتیب اینش مایید که باید کمی با خودتان خلوت کنید و ببینید این قدر مسئولیت پذیری و توان مالی دارید که سراغ چنین آکواریومی بروید یا نه. اگر جوابتان مثبت بود، برای راه اندازی آن لازم است این قدم ها را طی کنید و آکواریوم بسازید.
وقتی می خواهیم آکواریومی برای ماهی ها و یا سایر آبزیان آب شور بخریم باید توجه کنیم که سطح کف بزرگتری داشته باشد. هر قدر سطح مقطع آکواریوم بیشتر باشد کیفیت و نگهداری ماهی در آن بیشتر و بهتر است.
در آکواریوم هایی که سطح تماس بیشتری با هوادارند گاز های مضر مثل گاز کربنیک حاصل از ماهی ها و سایر آبزیان راحت تر از آکواریوم خارج می شود و ماهی ها کمتر دچار فشار و استرس خواهند شد. یک آکواریوم ماهی های آب شور که دراز و باریک است، اگر چه ممکن است ظاهری زیبا داشته باشد ولی برای نگهداری ماهی ها و سایر آبزیان آکواریوم آب شور محدودیت و نواقص زیادی دارد.
چگونه آکواریوم آب شور تهیه کنیم
اندازه آکواریوم را متناسب با مکانی که می خواهید آنجا قرارش دهید، بگیرید. البته لازم به یادآوری است که هر چه آکواریوم بزرگتر باشد، آب شرایط ثابت تری خواهد داشت و ماهی ها هم بالطبع سالم تر خواهند بود و در خطر کمتری قرار می گیرند.
می توانید آکواریوم را آماده بخرید یا خودتان بسازید که در این صورت ارزان تر در می آید. برای ساخت آن شیشه ها را با ضخامت مورد نظر (که با توجه به اندازه اش فرق خواهد کرد) انتخاب کنید. بعد محل چسباندن شیشه ها را با الکل حسابی تمیز کنید و آنها را با چسب شیشه طوری که حباب نداشته باشد به هم بچسبانید و درزشان را حسابی بگیرید. (چسب پلی یورتال چسب مناسبی بین چسب های آکواریوم آب شور است) خوب است برای آکواریوم در تهیه کنید که آب کمتری تبخیر شود و دما و شرایط ثابت بماند.
می توانید فضایی را هم پشت آن برای قرار دادن وسایل جانبی آکواریوم درست کنید. به این ترتیب که دیوار پشتی آکواریوم را ۲۰ سانتی متر داخل تر بزنید، و شیشه ای دیگر را در قسمت انتهایی یا اصلی شیشه کف بگذارید. به این ترتیب فضایی مهیا می کنید تا تجهیزات و لوله ها را در آن قرار دهید.
تهیه آب شور برای آکواریوم
می توانید همین آبی که روزانه استفاده می کنید، اعم از آب شیر یا آب معدنی را به عنوان پایه آب شور به کار بگیرید، مشروط بر اینکه املاح سنگینش را با موادی که در بازار به همین منظور موجود است، از بین ببرید. بعد از اینکه دو سه ساعت گذشت، بخشی از این آب که املاحش گرفته شده را در ظرفی ریخته و نمک را کم کم در آن حل کرده و بعد آرام آرام به آب آکواریوم اضافه کنید.
در همین حین باید مدام میزان شوری آب آکواریوم را بسنجید. اگر تمایل داشتید، می توانید از پودرهایی که به عنوان آب دریایی در فروشگاه ها فروخته می شود هم تهیه کنید و طبق دستور بروشور آب مورد نیاز آکواریوم تان را تامین کنید.
مناسبترین آکواریوم آب شور
بهترین آکواریوم برای ماهی های زینتی آب شور، آکواریومی است که در ساختمان داخلی آن به هیچ وجه فلز به کار نرفته باشد. فلز نباید با آب یا نمک پاشیده شده به اطراف تماس داشته باشد. تا چندی قبل آکواریوم ها دارای قابی فلزی بودند که لازم بود قسمتهای فلزی قبل از آب ریختن کاملا با مواد ضد آب پوشیده شوند.
آکواریوم های تمام شیشه ای یا تمام پلاستیکی هم برای ماهی های زینتی آب شیرین و هم برای ماهی های زینتی آب شور بسیار مناسب هستند. انواع آکواریوم های شیشه ای یا آکواریوم های ساخته شده از پلکسی گلاس plexiglass اندازه ها و شکل های مختلف در بازار وجود دارد.
محیط را برای آکواریوم آماده کنید
آکواریوم آب شور نیاز به باکتری و شرایط شیمیایی خاصی دارد. به همین خاطر در آن از وسایلی استفاده می کنند که بتواند محیط را از این جهت برای ماهیها و مرجان ها آماده کند. فیلتر سطلی)، سامپ و… از جمله این وسایلند که با توجه به نوع ماهی ها و صخره هایی که استفاده می کنید، در انواع و طبقات مختلف استفاده می شوند.
موادی هم به منظور باکتری سازی مورد نیاز است؛ مثل نخودی، (Sipurax Bioball)، موادی برای از بین بردن فسفات (Phosvec Granula)، موادی برای از بین بردن سیلیکات (Silicate Clear) و دستگاه هایی مناسب در قسمت بیولوژیک بیولوژیک داخلی و سامپ) لازم دارید.
اسکیمر و واتر پمپ باید متناسب با حجم ولیتراژ آب تهیه شود. خوب است بدانید واتر پمپی مناسب است که بتواند هر ساعت چهار بار آب را به گردش در بیاورد. فیلتر هم قرار است فضولات و ذرات معلق در آب را جذب کند. ضمنا یک بخاری هم لازم است تا دمای آب را تنظیم کند. باید فکری هم به حال ویروس های مضر و باکتری های انگلی احتمالی کنید. در دریا این موجودات به وسیله طول موجهای مختلف نور خورشید از بین می روند اما با توجه به اینکه ما بخش محدودی از این طیف نوری را در اختیار داریم، لازم است از دستگاه ultra violet یا همان دستگاه نور ماورا بنفش uv استفاده کنیم.
پس از قرار دادن این دستگاه در آکواریوم، آب که آزادانه از مقابل آن عبور می کند، موجودات میکروسکوپی مضر و میکروب هایش از بین می رود. حالا که همه اینها را راه انداختید، باید به آکواریوم یک تا دوماه فرصت بدهید تا باکتری سازی کند. البته می توانید برای سرعت بخشیدن به کار از محلول های باکتری زنده استفاده کنید که سرعت باکتری سازی را بالا می برد؛ مثلا محلول Ammovec باکتری سازی را از یکی دو ماه به یک هفته تا ۱۰ روز می رساند.
سنجش آب آکواریوم
هنوز برای خرید ماهی زود است. باید اول ثبات شرایط شیمیایی آب را بسنجید و از آن مطمئن شوید. plt آب آکواریومتان باید حدود ۸ و آمونیاک و نیتریت در حد صفر باشند. موارد دیگری را هم باید تست کنید که هر کدام با توجه به نوع آکواریومی که قصد دارید داشته باشید، فرق می کند.
مثلا در صورتی که قرار است برای تزئین از مرجان و ریف زنده استفاده کنید، باید شرایط مناسب برای زندگی آنها را هم در نظر بگیرید. اگر همه اینها را لحاظ کردید و وضعیت آب مناسب بود، یک ماهی به آب بیندازید و بگذارید یک هفته ای بماند. اگر بعد از یک هفته ماهی سر حال و سرزنده بود، به مرور ماهی های دیگر را هم اضافه کنید.
ضمنا یادتان باشد درجه حرارت آب را حدود ۳۰ درجه نگه دارید که البته این هم باز میزانش با توجه به نوع و تعداد ماهیها فرق خواهد کرد. دقت داشته باشید که ممکن است هر روز مقداری آب از آکواریوم تبخیر شود. در این صورت به همان اندازه به آن آب اضافه کنید؛ آبی که از قبل به مدت ۲۴ ساعت گذاشته اید تا کلرش برود. علاوه بر این هر هفته شرایط شیمیایی آب را کنترل کنید و اگر آب شور کنترل و بررسی شده ای در دسترس داشتید، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد آب را عوض کنید.
تزئین آکواریوم آب شور
تزئین را باید قبل از انداختن ماهی ها به آب انجام دهید. برای کف آکواریوم شن های سیلیسی سفید رنگ مناسب است. اگر کمی دانه ها یا شن های سیاه هم داشته باشد بهتر است. صخره ها تزئینات زیبا و رنگارنگ آکواریوم های آب شور هستند که زیبایی آن را دوبرابر می کنند. در صورتی که این صخره ها زنده انتخاب شوند (live rock) به بهبود وضعیت بیولوژی آب هم کمک می کنند.
در این صورت باید نورپردازی آکواریوم را به شکلی متفاوت از حالت عادی در نظر بگیرید. نورپردازی علاوه بر اینکه باعث اصلاح رنگ ماهی ها و ریف ها می شود، فتوسنتز گیاهان (همان شقایق ها و مرجان ها) را هم ممکن می کند. این نور را با لامپ های مخصوص مهتابی مثل Blue Ski و Deep Sea تامین کنید.
تعداد و اندازه میزان نوردهی تان برای آکواریوم باید چیزی به ازای هر دو لیتر آب، یک وات نور باشد. مثلا اگر آکواریوم ۳۰۰ لیتری است، حدود ۱۵۰ وات نور می خواهید. البته مرجان ها و شقایقهانور بیشتر با طول موج بالاتری می خواهند که لامپ های متال آن را تولید می کنند. ولی اگر فقط ماهی دارید، نور متال هالید خیلی ضروری نیست.
ضمنا لازم است نور را با تایمر تنظیم کنید که به مرور و در زمان های مختلف نورپردازی های مختلف داشته باشید. یکهو خاموش و روشن شدن همه لامپ ها با هم، ماهی ها را دچار شوک می کند. ضمنا یادتان باشد آکواریوم آب شور را مثل آکواریوم آبش یرین نباید چید. شلوغ کردن محیط به خصوص در هفته های اول باعث می شود ماهی بترسد و ترس ماهی همراه است با ادرار بیشتر و در نتیجه تولید اسید نیتریت بیشتر و در نهایت یعنی به هم خوردن شرایط شیمیایی آب.
ضمنا به خاطر داشته باشید حتما بخش هایی از کف را برای شنا و غذادهی و فیلتراسیون بهتر خالی نگه دارید. در تمیز کردن تجهیزات هم اصول استریلیزاسیون را رعایت کنید، چون ممکن است دستتان آلودگی داشته باشد. یکی از علل مرگ ماهی ها عدم کنترل باکتری های مضر، عفونت، انگل ها و قارچ هاست. با دانستن این حساسیت ها، ممکن است ذهنتان به سمت بخشیدن عطای آکواریوم آبی به لقایش پیش رفته باشد. اما اگر واقعا مسئولیت پذیرید و ماهی ها را دوست دارید، کافی است بروید و یک آکواریوم آب شور ببینید تا دلتان برای این جعبه تزئینی زیبای زنده دوباره شروع به تپیدن کند.