انجام تست های سلامتی به صورت منظم، فقط مربوط به سگ های بیمار نیست. این آزمایش ها باید برای هر حیوانی که به نظر سالم می رسد هم انجام شود. هیچ بعید نیست حیوان بیماری های نهفته ای داشته باشد که از آنها بی خبریم. این چک آپ های روتین کمک می کند تا سلامت حیوان حفظ شود. آنها بنا به سنی که دارند، و در هر دوره از زندگی شان، به مراقبت های خاص و اقدامات خاص دامپزشکی نیاز پیدا خواهند کرد با بالا رفتن سن نیاز به چک آپ های دوره ای بیشتر می شود.
هر چند وقت یکبار باید سگ را برای معاینه ببریم؟
جواب این سوال به سن و سال سگ و وضعیت سلامتی اش برمی گردد. حیوانات با سرعت بیشتری از انسان ها، مسیر رشد را طی می کنند. اما این تصور که هر سال تقویمی معادل ۷ سال زندگی یک سگ است، چندان دقیق نیست! در حقیقت ممکن است یک سال تقویمی انسان، برای سگ به اندازه ۴ تا ۱۵سال باشد! علت این تفاوت دراماتیک در این است که سگ ها خیلی سریع به بلوغ رسیده و اساسا در طول یک سال نوجوانی و جوانی را طی می کنند.
بنابراین این طور در نظر گرفته می شود که آنها در سال اول تولدشان در واقع ۱۵ ساله هستند. در طول سال دوم تقویمی، این سرعت رشد تاحدی پایین می آید و به طور متوسط سگ دوساله حدودا ۲۴ یا ۲۵ ساله در نظر گرفته می شود. بعد از آن هر سال چیزی حدود چهار تا پنج سال تقویمی برای او می گذرد که این زمان به اندازه و نژاد او هم بستگی دارد.
سگ نژاد بزرگ سریع تر از سگ نژاد کوچک عمر می کند. بنابراین وقتی سگ شما ۶ ساله می شود، اگر نژادش کوچک یا متوسط باشد میانسال محسوب شده، و اگر از نژاد بزرگ است، در همین سن، مسن به حساب می آید. با این حساب، دامپزشک بهترین کسی است که با توجه به وضعیت نژادی سگ، بهتان می گوید باید چه سبک زندگی ای داشته و دوره های معاینه اش به چه ترتیب و باچه فاصله ای باشد.
اما در حالت عمومی، پیشنهاد شده است که سگها در دوران تولگی به طور ماهانه معاینه شده و تست سلامت بدهند. با عبور از دوران نوزادی و کودکی، وقتی حیوان جوان شد، معاینه سالانه کفایت می کند. این وضعیت تازمانی است که حیوان وارد سن میانسالی و کهولت شود. در این سنین لااقل دوبار در سال دامپزشک باید او را معاینه و وضعیت سلامتش را بررسی کند.
سگ شما در سنین مختلف به چه مراقبت های پزشکی منظمی نیاز دارد؟
برای سگها و گربه ها، معاینات در دوره های مختلف زندگی، اندکی تغییر می کند. چک آپ توله سگ ها و بچه گربه ها شامل معاینات بالینی، واکسیناسیون، تستهای تشخیصی شامل آزمایش مدفوع و چک و کردن حیوان از نظر وجود پاروا و دیستمپر در سگ و Felv.FIV در گربه برای بچه گربه هاست. ضمنا درمان های پیشگیرانه ضد انگلی هم در همان اوایل تولگی شروع می شود و داروهایی مثل داروهای ضد کرمهای گرد (آسکاریس) و کرم های قلاب دار و کرم پهن و داروهای پیشگیرانه، کنه و کک به طور منظم برای او تجویز می شود.
در چک آپ حیوانات مسن، علاوه بر معایناتی که برای حیوانات بالغ انجام می شود، علائم بیماریهای شایع در سنین بالای سال زیر ذره بین قرار می گیرند. بیماری هایی مثل کم خونی، عفونت، دیابت، مشکلات کبد، کلیه، غدد درون ریز، و بیماری های مثانه.
روش های چکاپ سگ
چکاپ های مربوط به حیوان بالغ، علاوه بر معاینات بالینی، تقریبا واکسیناسیون برای همه حیوانات یکسان است و شامل واکسیناسیونی است که بر اساس تجویز می شود. در آزمایش های تشخیصی هم علاوه بر آنچه برای توله ها گفته شد، تست غربالگری هم انجام می شود.
در این تست، از سگ آزمایش خون و ادرار گرفته، تا بیماری های احتمالی مانند کم خونی، دیابت، بیماریهای کلیوی و عفونت ها شناسایی و درمان یا پیشگیری شوند. مراقبت های دهان و دندان هم از این سن شروع می شود و در صورت نیاز، ممکن است دامپزشک برای او دو بار در سال جرمگیری تجویز کند. علاوه بر اینها شاید لازم باشد از حیوان عکس قفسه سینه و نوار قلب گرفته شود تا سلامت قلب مورد بررسی قرار گیرد.
در چک آپ حیوانات مسن، علاوه بر معایناتی که برای حیوانات بالغ انجام می شود، علائم بیماریهای شایع در سنین بالای ۷ سال زیر ذره بین قرار می گیرند. بیماری هایی قلب و ریه مثل کم خونی، عفونت، دیابت، مشکلات کبد، کلیه، غدد درون ریز، و بیماریهای مثانه. فشار چشم هم برای تشخیص آب سیاه یا التهاب چشم اندازه گیری می شود. برای اطلاع از ابتلا به عفونت گوش از گوش نمونه برداری خواهد شد. در این سنین، اقدامات پیشگیرانه از ابتلا به انگل همچنان ادامه دارد و آزمایشات تکمیلی برای پی بردن به آرتیریت یا التهاب مفصل که در این سن شایع است هم انجام می شود.
دامپزشک در معاینات بالینی سگتان، چه می کند؟
دامپزشک در طول جلسه معاینه روتین، از ش ما درباره رژیم غذایی حیوان، وضعیت تشنگی اش، ورزش، تنفس، رفتار، عادات و الگوهای دفع (مثل اجابت مزاج و دفع ادرار) سبک زندگی و سلامت عمومی او سوال هایی می پرسد. ضمنا او را معاینه فیزیکی می کند و بر اساس وضعیت سلامت فیزیکی اش، حین معاینه و اطلاع از سابقه پزشکی و سلامتش، به شما توصیه های پزشکی می دهد.
توصیه هایی درباره داروهای پیشگیری مانند واکسیناسیون، کنترل انگل (از جمله، اقدامات پیشگیرانه برای کک، ساس، انگل های روده ای)، تغذیه، پوست، مراقبت از مو، کنترل وزن و مراقبت از دندان. علاوه بر این، درباره شرایط فردی حیوان با شما حرف خواهد زد و براساس آن، پیشنهاد و تجویز می کند که چه شیوه ای را برای ادامه زندگی اش در پیش بگیرید.
وظیفه شما در انجام این معاینات منظم چیست؟
خوب است زمانی که برای این چک آپ ها زمان ویزیت از دامپزشکی رزرو می کنید، بپرسید آیا باید ادرار یا مدفوع تازه حیوان ویا از رفتار خاصی که جلب توجه ش ما را کرده است را هم با خود ببریدیانه دامپزشک با توجه به سابقه حیوانتان به شما جواب خواهد داد. ضمنا تمام اطلاعاتی که ممکن است به درد دامپزشک بخورد آماده کنید. مثلا اینکه چه غذایی می خورد، آیا افراد خانواده به او از غذای خودشان هم میدهند یا فقط غذای مخصوص مصرف می کند، کسی در خانه هیچ نشانه ای از وجود مشکل در او دیده و… این طوری کمک می کنید دامپزشک دقیق تر شرایط حیوان را بداند و در نهایت س لامت سگ تامین شود. اگر سگ را تازه به خانه آورده و نمی دانید واکسن هایش را زده یا نه، دامپزشک می تواند این تشخیص را برایتان بدهد و بگوید آیا لازم است برنامه واکسیناسیون برایش بگذارید یا نه.
یک معاینه فیزیکی شامل مشاهدات ظاهری از وضعیت عمومی سگ است و گوش کردن به صدای قفسه سینه با گوشی پزشکی و لمس قسمت های مختلف بدن او
معاینه فیزیکی یعنی چه؟
به طور کلی، یک معاینه فیزیکی شامل مشاهدات ظاهری از وضعیت عمومی سگ است و گوش کردن به صدای قفسه سینه با گوشی پزشکی و لمس قسمتهای مختلف بدن او. دامپزشک در این مشاهدات به چیزهای مختلفی توجه می کند. از جمله اینکه:
- سگ شما چگونه راه می رود و می ایستد، هوش اش چطور است، چطور پرخاش می کند، وضعیت عمومی اش به چه صورت است، وزن مناسب دارد یا زیادی چاق و لاغر است،
- موها در چه وضعیتی هستند، زیادی خشک اند یا چرب؟ شوره سر دارد یا نه، ریزش موها بیش از حد است یا طبیعی.
- پوست در چه وضعی است، خشک یا چرب؛ پوسته پوسته است یا نه، برآمدگی یا برجستگی دارد یا طبیعی است، زیادی نازک است یا کلفت.
- چشم ها چطور؟ قرمزیشان طبیعی است؟ ترشحاتش چطور؟ آیا اشک زیاد دارد، احیانا در پلکش توده ای مشاهده نشده؟ وضعیت بسته شدن پلک ها چگونه است، تاری چشم دارد یا نه، و هر چیز غیرعادی دیگر.
- گوشها نشانه هایی از وجود مشکل دارند؟ مثلا ضخامتشان چگونه است، ریزش مو در این ناحیه دارد یا نه و…
- در بینی و صورت، تقارن، تخلیه، چگونگی تنفس و هر گونه مشکل دیگر چک میشود.
- دهان و دندان سالم اند؟ حیوان دهان و دندان سالم اند؟ حیوان جرم زبان یا دندان ندارد؟ بیماری لثه چطور؟ دندانهای شیری اش افتاده اند یا نه. دندانهای شکسته دارد؟ ترشح بزاق بیش از حد چطور؟ رنگ اطراف البها به چه صورت است؟ زخمی در اطراف دهان مشاهده می شود یا خیر.
- قلب چطور است. به صدای قلب گوش میدهد که مبادا صدای غیر معمولی داشته باشد. ریتم قلب منظم باشد، ضربه های ناگهانی و شدید نداشته باشد و…
- صدای ریه ها چطور است؟ شواهدی برای افزایش یا کاهش صداهای تنفسی وجود دارد یا نه.
اهمیت انجام تست های مکمل برای سگ، چیست؟
حیوانات نمی توانند به ما بگویند چه احساسی دارند یا مشکلشان چیست. این تست ها کمک می کنند تا از وجود این مشکلات مطلع شویم یا از بروز آن پیشگیری کنیم. اغلب سگها به دلایل غریزی و برای بقا، بیماری شان را مخفی نگه می دارند. به خصوص بیماری هایی که در مراحل ابتدایی هستند و نشانه های چندانی از آن قابل مشاهده نیست.
بعضی از این بیماری ها ممکن است طی بررسی های اولیه خودش را نشان بدهد اما برخی دیگر در آزمایشهای تکمیلی قابل شناسایی هستند. انجام این تستها باعث می شود به موقع از وجود این بیماری ها مطلع شده و نگذاریم کار به جاهای باریک و درمان های طولانی و سخت بکشد. ضمنا هزینه کمتری هم به لحاظ مادی و روحی متقبل خواهید شد. انجام این تست ها، به طور خاص در مورد حیوانات مسن اهمیت پیدا می کند و توصیه می شود سالانه دوبار این آزمایش ها را انجام دهد.
آزمایش غربالگری در سگهای مسن
تست های غربالگری شامل چهار تست می شود. آزمایش خون و بررسی کامل فاکتورهای خونی، (cbc) مشخصات بیوشیمی، آزمایش ادرارو آزمایش تیروئید. اگر سگ جوان است معمولا همان آزمایش ها و بررسی های اولیه پزشکی برای او کافی است. اما اگر میانسال یا مسن است، بهتر است از او این آزمایش های تکمیلی گرفته شود. شاید لازم باشد برای این سگ های مسن، رادیوگرافی از سینه و یا از شکم (برای بررسی اندازه و ظاهر اندامهای داخلی، قلب، ریه، کلیه ها و کبد) یا از سیستم اسکلتی برای بررسی وضعیت استخوان ها و مفاصل هم گرفته شود.
بررسی های لمسی بدن سگ
دامپزشک، بسته به صداهایی که در معاینه قلب شنیده، مجددا به صدای قفسه سینه گوش داده و به طور همزمان نبض را در پاهای عقب چک خواهد کرد. در بررسی های لمسی، غدد لنفاوی را در سر، گردن و پاهای عقبی بررسی می کند و دنبال نشانه هایی از وجود درد در هر ناحیه ای از بدن می گردد. همچنین به دنبال نشانه هایی از لنگ زدن، مشکلات عضلانی، مشکلات عصبی، مشکلات پا و پنجه، ناخن پا و غیره.
او در ادامه، ناحیه ش کمی، یعنی مناطق مثانه، کلیه ها، کبد، روده ها، طحال و معده را لمس می کند تا کل منطقه مورد ارزیابی اش قرار گرفته باشد و اعلام کند این اندام ها طبیعی یا غیر طبیعی به نظر می رسند. آیا هیچ شاهدی از ناراحتی در این نواحی وجود دارد یا خیر. در اغلب موارد، به خصوص زمانی که حیوان مشکلی ندارد، شما احتمالا اصلا متوجه هم نخواهید شد که دامپزشک چه معایناتی را حین لمس انجام می دهد.
نویسنده: زهرا الوندی